Przewodnik po Krecie
GWARANCJA ORGANIZATORA 5 EVENTS zgodnie z prawem o usługach turystycznych jest organizatorem turystyki >>>
GRECJA - KRETA
GEOGRAFIA
Kreta jest największą spośród setek greckich wysp i jako taka stanowi też osobny świat, posiadający własną historię, zwyczaje, a nawet klimat i krajobraz różniący się od tego, co widać w innych częściach kraju.
Wyspa jest także prawdziwym rajem dla turystów. Tutejsza infrastruktura turystyczna jest nad wyraz rozwinięta, lecz co ciekawe nie popada w konflikt ze światem przyrody, co nader często ma miejsce w przypadku innych „turystycznych rajów”. Miejsca wakacyjnego wypoczynku są tutaj ze smakiem wkomponowane w warunki naturalne. Turyści zachwycają się skalistymi plażami, które wręcz domagają się by spędzać na nich beztrosko czas korzystając z niezmiennie wspaniałej pogody oraz ciepłego i spokojnego morza, mieniącego się na kreteńskich wybrzeżach tysiącem odcieni.
Łagodny klimat, walory krajobrazowe oraz mnogość zabytków sprawia, że Kreta od wielu lat stanowi turystyczną Mekkę. Ci, którzy spędzili tu wakacje wspominają to do końca życia. Kreta leży na południowy wschód od Peloponezu i zajmuje ponad 8 tys. km kw. powierzchni. Jej podłużny kształt sprawia, że jest ona charakterystycznym miejscem na Morzu Śródziemnym.
Długość wyspy wynosi ok. 260 km, zaś szerokość nie przekracza 60 km. Do sześciuset tysięcy rdzennych mieszkańców Krety, co roku dołączają setki tysięcy turystów żądnych przyjemnego i bezpiecznego wypoczynku. W 2007 roku Kretę odwiedziło ponad 3 mln turystów ( pomyśleć, ze sezon turystyczny trwa od kwietnia do końca października). Powierzchnia wyspy usiana jest pagórkami, które porastają twardo listne zarośla. W rejonach górskich napotkamy zielone lasy dębowe, zaś na terenach położonych niżej – obszary rolnicze, na których uprawia się winorośl, oliwki, drzewa cytrusowe, a także zboża i warzywa.
Kreteńskie pagórki z ich ubogą roślinnością stanowią miejsce wypasu wszędobylskich kóz i spokojnych owiec. Górskie łańcuchy Krety dzielą jej obszar na cztery regiony: Chania, Rethymnon, Heraklion i Lassithi. Wierzchołki kreteńskich gór są tyleż piękne, co niedostępne. Cztery główne łańcuchy ciągną się ze wschodu na zachód, dając mnóstwo satysfakcji miłośnikom aktywnego wypoczynku i górskich wypraw.
Wspaniale widoki rozciągające się ze szczytów w kierunku dolin i wąwozów, wywierają niezapomniane wrażenie na wszystkich, którym udało się tu dotrzeć.
KLIMAT
Stykają się tu klimaty śródziemnomorski, kontynentalny i afrykański - podobno daje to najzdrowszy klimat w Europie, ze średnią roczną temperaturą powietrza osiągającą 20ºC. Latem temperatura dochodzi do 38ºC, a średnia dobowa w lipcu i sierpniu waha się od 27 do 29ºC.
Lato na Krecie trwa najdłużej w całej Grecji – opalać się i kąpać w morzu można od maja do października. W tym czasie opady deszczu są bardzo rzadkie i raczej przelotne. W sierpniu wyspę często nawiedza silny północny wiatr (meltemi), który obniża wilgotność i ułatwia znoszenie dotkliwych upałów w północnej części wyspy. Nagrzane latem do 25º C wody morza oblewającego Kretę sprawiają, że zima ma tam dość łagodny przebieg.
Średnia dobowa temperatura powietrza w miesiącach (kwietnia) występują obfite opady deszczu, które pozwalają na odrodzenie się wysuszonej roślinności. Opady śniegu na nizinach są absolutną rzadkością, ale w wyższych partiach gór zawsze spada go sporo. Ukształtowanie zboczy nie sprzyja jednak uprawianiu narciarstwa.
Bouganvilla - słoneczne krajobrazy nabierają jeszcze większego uroku. Fot. L. Wandas
LUDZIE
Kreteńczycy to specyficzny naród. Na każdym kroku zaznaczają swoją odrębność - w pierwszej kolejności nazywają siebie Kreteńczykami, a dopiero potem Grekami. Dialekt kreteński jest bardzo zbliżony do greki używanej na stałym lądzie, ale pewne drobne różnice (np. w nazwach produktów spożywczych) występują.
Buntowniczy to naród, mający we krwi wstręt do wszelkiego zewnętrznego przymusu niezależnie od jego postaci. W zamierzchłych czasach buntowali się przeciwko okupantom tureckim a później hitlerowskim. Bunty ludności i krwawe powstania wpisane są w historię wyspy tak jak architektura w jej krajobraz. Państwo nie jest potrzebne Kreteńczykom do rozstrzygania lokalnych problemów - wolą je rozwiązywać na własną rękę. Prowadzi to czasem do przypadków zemsty rodowej - przypominającą sycylijską vendettę. Wzajemne goszczenie się, odwzajemniane podarunkami, powoduje nawiązywanie sieci powiązań wykraczających poza rodzinę. Mieszkańcy Krety respektują - podobnie jak w Grecji kontynentalnej, Hiszpanii czy we Włoszech - sjestę.
Długie przerwy po południowym posiłku to rzecz normalna - pracuje się za to rankiem i popołudniem. Męskie życie towarzyskie na wsi i w małych miasteczkach toczy się w kafenionach.
Kobiety do kafenionów nie zaglądają i nawet turystki nie są tam mile widziane. Kretenki spotykają się najczęściej na zakupach czy przed kościołem. I choć na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że kobiety na Krecie są dyskryminowane, to w zaciszu domowym to one zazwyczaj mają decydujący głos. Współczesny język grecki (nowogrecki) wywodzi się wprost od jednego z najbardziej zasłużonych języków świata – starożytnej greki – języka, którym posługiwali się twórcy naszej europejskiej kultury: W latach okupacji język był obok religii jednym z tych elementów, które uchroniły żywioł grecki od zagłady.
HISTORIA
Najwcześniejsze ślady osadnictwa pozostawili po sobie przybysze z Syrii i Azji Mniejszej, którzy dotarli na wyspę mniej więcej w III tysiącleciu przed naszą erą. Wtedy też rozpoczęła się „kariera” Krety jako centrum handlowego ówczesnego świata. Pierwsze osady o wyraźnie miejskim charakterze, takie jak: Knossos, Fajstos, Malia czy Gurnia pojawiły się w II tysiącleciu p.n.e.. Pierwszy z wymienionych ośrodków zdominował wnet pozostałe. Właśnie Knossos stało się centrum, wokół którego rozwinęła się cywilizacja minojska.
Okres szczytowej dominacji Knossos przypada mniej więcej na 1600 rok p.n.e., kiedy miasto stało się oficjalną stolicą i siedzibą władcy, zwanego prawdopodobnie „minosem”. W tym samym czasie cywilizacja kreteńska przestała być wewnętrzną sprawą Krety, a jej wpływy rozszerzyły się na krainy położone w Grecji kontynentalnej, na wybrzeża Azji Mniejszej, Sycylię, południowe Włochy, Maltę oraz wyspy Morza Egejskiego takie jak: Rodos, Cypr, Cyklady. Prace archeologiczne prowadzone na Krecie pozwalają przypuszczać, iż kultura minojska osiągała szczyt wyrafinowania i przepychu. Dzięki zręcznej polityce handlowej i wojennej, ludność wyspy była zamożna i opływała we wszelkie dostatki.. W odniesieniu do tamtych czasów słowo „dobrobyt” nie oddaje precyzyjnie poziomu życia na Krecie, lepszym określeniem byłby raczej „zbytek”
Kreteńczycy, korzystający z wielkiego rozkwitu gospodarczego nie musieli się już martwić o źródła utrzymania. Byli tak bogaci, że koncentrowali się wyłącznie na luksusowym życiu i kulcie piękna. Pochodzące z tego okresu malowidła pełne są przedstawień cieszących się życiem pięknych młodzieńców i kobiet.
Historycy potwierdzają, że wielu mieszkańców ówczesnej Krety szczyciło się nieprzyzwoitym bogactwem, które wykorzystywano dla najbardziej wyszukanych zabaw i rozkoszy. Być może właśnie to rozpasanie spowodowało, że Kreteńczykom zabrakło instynktu samozachowawczego, co z kolei przyczyniło się do upadku tej niezwykłej krainy, która padła pod ciosami prymitywniejszych, biedniejszych, lecz zdyscyplinowanych i gotowych na wszystko najeźdźców.
Na podstawie wykopalisk prowadzonych wokół pałacu w Knossos, Artur Evans wyróżnił trzy okresy rozwoju cywilizacji minojskiej. Tak wiec od roku 2600 do 2000 p.n.e. trwał okres przedpałacowy, między 2000 a 1700 – okres wczesnych pałaców, od 1700 do 1400 – okres młodszych pałaców i wreszcie od 1400 do mniej więcej 1100 p.n.e. – okres pałacowy. Wszystko to nie znaczy jednak, że na terenie Krety nie osiedlano się wcześniej. Jednakże ślady osadnictwa neolitycznego są słabo uchwytne. Centralnym ośrodkiem potężnego państwa kreteńskiego był pałac w Knossos – siedziba królów, centrum polityczne, administracyjne i gospodarcze, a także artystyczne. Powierzchnia pałacu-labiryntu zajmowała zdaniem Artura Evansa aż 16 tys. m kw.
Do dziś rzadko, który władca może poszczycić się tak wielką siedzibą. W skład pałacu wchodziła grupa oryginalnych kolumn, zwężanych u podstaw i grubiejących ku głowic podtrzymujących dach oraz pokryte zadziwiającymi freskami ściany. Całość uzupełniał doskonale funkcjonujący system kanałów i wodociągów. W pobliżu pałacu znajdowały się monumentalne groby władców Krety oraz domy ważniejszych dostojników stanowiące mniejsze kopie pałacu królewskiego.
W kompleksie budynków pałacowych znajdowały się także pomieszczenia artystów i rzemieślników oraz składy służące do przechowywania ziarna, oliwy i wina. Prawdopodobnie upadek cywilizacji kreteńskiej zaczął się wraz z wybuchem wulkanu na wyspie Tera, co miało miejsce ok. 1450 roku p.n.e. Erupcja uszkodziła wiele budynków i pochłonęła wiele istnień ludzkich, lecz ostateczny upadek kultury minojskiej nastąpił za sprawą plemion z Grecji lądowej. Najazd Achajów w XV w. p.n.e. spowodował, że władzę nad wyspą przejęli królowie greccy. Rządy Achajów na Krecie nie potrwały długo – zostały przerwane w XI w. p.n.e. przez kolejny desant, tym razem zorganizowany przez Dorów – przybyszy z północnej Grecji. Niechciani przybysze z Grecji kontynentalnej wykazali się wielką bezwzględnością.
Za przyczyną ich barbarzyńskiego najazdu z cywilizacji minojskiej nie ocalało prawie nic. Zniszczono pałace, domy, dzieła sztuki wszystko to, co mieszkańcom wyspy pozwalało wcześniej pławić się w przepychu. Odtąd cywilizacja minojska żyła już tylko w legendzie, w której mieszkańców wyspy przedstawiano jako wybrańców bogów, panów świata, korzystających ze wszelkich bogactw i rozkoszy dostępnych człowiekowi. O tym, że legenda zawierała sporo prawdy zaświadczyły dopiero prace wykopaliskowe podjęte w XX wieku.
Pierwsze tysiąclecie p.n.e. było w dziejach Krety okresem rozdarcia. Państwo przestało stanowić jedność administracyjno-polityczną i rozpadło się na szereg mniejszych, skłóconych ze sobą państewek. Rdzenni Kreteńczycy (a więc właściwi potomkowie azjatyckich przybyszy sprzed dwóch tysiącleci) schronili się w niedostępnych górach, gdzie udało im się zachować język i zwyczaje aż do nadejścia okresu hellenistycznego w III w. p.n.e.. Kolejnym etapem w historii Krety było podbicie jej przez Rzymian w 69-67 p.n.e. Wraz z Cyreną stanowiła wówczas jedną z pomniejszych rzymskich prowincji. Po podziale Cesarstwa Rzymskiego w 395 roku n.e. na część wschodnią i zachodnią., wyspa przeszła pod panowanie władców bizantyjskich, co bynajmniej nie przyczyniło się do jej rozkwitu. Ciekawsze, choć niekoniecznie szczęśliwsze czasy dla Krety nadeszły dopiero na przełomie IX i X wieku, kiedy opanowali ją Arabowie, którzy utworzyli tu centrum handlu niewolnikami. W połowie X wieku wyspa powróciła pod władzę Bizancjum, lecz już w 1204 roku została podbita przez Krzyżowców
Wtedy właśnie Wenecjanie wybudowali tu potężne fortyfikacje a stolicą wyspy uczynili Chanię, powstałą na gruzach starożytnego Iraklionu (obecnie Heraklion). W 1669 roku wyspa weszła w skład imperium Osmańskiego. Próby zaprowadzenia na Krecie wiary islamskiej spowodowały, że miejscowa ludność wszczynała co pewien czas powstania przeciwko Turkom. W latach 1868-1869 w wyniku jednego ze zrywów Kreta otrzymała własny samorząd.
Kolejne powstanie, tym razem wsparte przez wrogo nastawionych do Turków, Greków, spowodowało w 1897-98 wybuch wojny grecko-tureckiej, w wyniku, której za poręczeniem Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii, Kreta uzyskała autonomię. W 1899 roku przyjęto Konstytucję Krety, zaś w roku 1908 Zgromadzenie Kreteńskie ogłosiło rezolucję o zjednoczeniu wyspy z Grecją.
Mimo tego, dopiero po klęsce Turcji w I wojnie bałkańskiej (1913) wyspa znalazła się faktycznie w granicach Grecji i pozostała w nich aż do II wojny światowej. W wyniku niemieckiej operacji powietrznodesantowej pod kryptonimem „Merkury”, Kreta została opanowana przez hitlerowców i pod ich okupacją pozostawała do 1944 roku. Po zakończeniu wojny Kreta weszła ponownie w skład Grecji. Historia Krety jest niezwykle burzliwa i pełna znamiennych wydarzeń, wojen, najazdów, rewolucji i zaciętych walk o niepodległość. W ciągu pięciu tysięcy lat dobrze poświadczonych dziejów, Kreta przechodziła z rąk do rąk. Kolejni okupanci pozostawiali na wyspie liczne ślady swego pobytu, także w obowiązujących na wyspie zwyczajach, w sztuce i religii. Dlatego też, w czasie blisko pięćdziesięciu wieków intensywnego rozwoju, Kreta stanowiła osobliwy tygiel kulturalny i cywilizacyjny.
MIASTA KRETY
HERAKLION
W 1971 stolica Krety została przeniesiona z Chanii do Heraklionu. Od tego czasu liczba ludności miasta zwiększyła się kilkakrotnie – obecnie stolica liczy około 150 tysięcy mieszkańców. Mimo, iż miasto znacznie ucierpiało podczas bombardowań drugiej wojny światowej nadal może poszczycić się szeregiem zabytkowych budowli z okresu okupacji weneckiej i tureckiej. Obowiązkowym punktem zwiedzania starego miasta w Heraklionie jest wizyta w porcie weneckim z wysuniętą w morze szesnastowieczną fortecą z doskonale zachowanymi murami obronnymi i magazynami portowymi. Symbolem miasta oraz najpopularniejszym miejscem spotkań jest pochodząca z pierwszej połowy XVII wieku, pięknie zdobiona Fontanna Morosiniego. W skupionych wokół niej kawiarenkach gromadzą się turyści z całego świata. Siedząc w kawiarnianym ogródku można podziwiać Loggię Wenecką. Nieopodal fontanny znajduje się pchli targ Agora.
CHANIA
Położona na północnym zachodzie Krety. Do roku 1970 pełniła funkcję stolicy, którą utraciła na rzecz Heraklionu. Dziś jest chętnie odwiedzana przez turystów ze względu na swój niepowtarzalny urok i ciekawą historię. Z powodu swoistej zabudowy, pełnej weneckich i tureckich pozostałości, niezliczonej liczbie zawsze gwarnych tawern i kafejek, Chania zachwyca turystów swoim niepowtarzalnym charakterem i atmosferą
Jej piaszczyste plaże zalicza się do najlepszych na wyspie a okolice uważane są za najbardziej zieloną i ukwieconą część Krety. To właśnie tu można dotknąć pozostałości kultury starożytnej Grecji, kultury tureckiej i weneckiej. Najciekawszą i najchętniej uczęszczaną częścią starego miasta jest port wenecki, będący dzisiaj przepiękną promenadą, wzdłuż której ciągnie się niezliczona ilość tawern i barów, a na nabrzeżach czekają na swoje szczęście wędkarze. Charakterystycznymi obiektami przyciągającymi uwagę turystów, jest molo zakończone wenecką latarnią morską oraz wieża Firka, w której obecnie mieści się Muzeum Morskie zawierające liczne dokumenty z najnowszej historii miasta.
Niewątpliwie jednym z ciekawszych obiektów znajdujących się na terenie Starego Miasta jest Meczet Janczarów z charakterystyczna kopułą, który obecnie służy jako miejsce wystawowe.
Na głównym placu miasta stoi katedra, i pozostałości Kastelli, najstarszej twierdzy w mieście. W północno-wschodniej części znajdziemy ruiny pałacu Arkada San Marco, który był domem weneckiego zarządcy La Canei, i centrum administracyjnym Krety. Chania to nie tylko zabytki i historia, ale również nocne życie. Ten, kto chce się dobrze zabawić znajdzie tu również coś dla siebie. Liczne kawiarnie i kluby, pełne atrakcji zapewnią rozrywkę do białego rana.
RETHYMNON
Leżące pomiędzy Heraklionem a Chanią, Rethymnon to trzecie, co do wielkości miasto Krety. Miasto liczy około 30 tysięcy mieszkańców i jest obowiązkowym punktem zwiedzania Krety To tu znajdują się największe i najdłuższe plaże na wyspie, zachęcające do wypoczynku, spacerów i kąpieli słonecznych oraz świadectwa historii i kultury tego miasta. Stolica prowincji stanowi znakomity przykład mieszania się kultur wschodu i zachodu. Najbardziej imponującym zabytkiem w mieście jest Fortezza, wybudowana w 1573r. przez Wenecjan w celu ochrony mieszkańców przed napaścią ze strony tureckiej. Retymnon jest jedynym miastem na Krecie, w którym zachowały się minarety tureckich meczetów. Górują one ponad dachami Starego Miasta, nadając mu niepowtarzalny charakter. Spacerując wąskimi uliczkami dotrą Państwo do symbolu miasta - Fontanny Rimondi z 1588 roku. W jej rejonie można zakupić specjalności Retymnonu: m.in. biżuterię, ikony, wina oraz raki z dodatkiem miodu, uważane za doskonałe lekarstwo na wszelkie dolegliwości.
Nie ma na Krecie miasta w tym również Rethymnon bez portu wzniesionego przez Wenecjan. Jest to malownicze miejsce otoczone kolorowymi łodziami rybackimi, zakończone na końcu nabrzeża starą latarnią morską. Zwiedzając port nie sposób nie zauważyć domów o pastelowych fasadach i licznych tawern, gdzie można zawsze posmakować świeżej ryby i przekonać się o gościnności mieszkańców. Pozostałością po panowaniu tureckim na wyspie jest meczet Kara Musa Paszy, wielkiego wezyra Ibrahima, dowódcy oddziałów, które napadły na Kretę. Równie ciekawie, co Fortezza prezentuje się Porta Guora, czyli Wielka Brama, jest to pozostałości po dawnych weneckich fortyfikacjach miasta.
KNOSSOS
Knossos leży w odległości około 6 km na północny-wschód od Heraklionu,. Miejscowość cieszy się ogromną popularnością wśród turystów ze względu na znajdujący się tam największy grecki zabytek. Według mitologii w Knossos znajdował się pałac legendarnego króla Minosa, którego żona, Pazyfae urodziła Minotaura - pół byka, pół człowieka. Aby monstrum nie szkodziło poddanym, król nakazał Dedalowi wybudować labirynt, w którym uwięziono potwora. Z Attyki sprowadzano Minotaurowi na pożarcie chłopców i dziewczęta. Nikt nie był w stanie zgładzić bestii – udało się to dopiero synowi króla Aten Egeusza - Tezeuszowi, który dzięki pomocy córki Minosa - Ariadny - wydostał się z labiryntu. Rekonstrukcja tego wyjątkowego obiektu doszła do skutku na początku XX wieku dzięki zaangażowaniu i twórczej wyobraźni, Sir Artura Evansa.
Pałac jest najstarszą tego typu budowlą w Europie i świadectwem istnienia na Krecie pierwszej cywilizacji europejskiej - cywilizacji minojskiej.
Podczas zwiedzania „labiryntu” można zobaczyć m.in. legendarną Salę Tronową Minosa, Megarony Króla i Królowej, magazyny, najstarszą drogę europejską i malowidła ścienne z XVII i XVI w.p.n.e. W pobliżu pałacu zbudowano wille ogrodowe. Niebywałe wrażenie robią dobrze zachowane freski i malowidła ścienne (znajdują się obecnie w muzeum w Heraklionie) oraz pomalowane na czerwony kolor kolumny. W pałacu funkcjonowały łaźnie i kanalizacja.
Na tronie w Pałacu zasiadał legendarny Król Minos. W dzisiejszym Knossos można podziwiać liczne zabytki. Wielkie zainteresowanie budzą obrzeża miasta, gdzie odkryto monumentalne grobowce datowane na 1750-1450 p.n.e.
KURORTY TURYSTYCZNE
AMMOUDARA
Leży mniej więcej 10 km na północ od Heraklionu. Większość bazy turystycznej w tym rejonie stanowią niewielkie hoteliki należące do greckich rodzin. Z reguły w tych położonych wśród wzgórz i zarośli pensjonatach panuje bardzo miła, a nawet rodzinna atmosfera. Jeśli chodzi o Ammoudarę – jest ona dość typową miejscowością turystyczną, w której łatwiej usłyszeć światowe przeboje popu niż tradycyjne, greckie rytmy. W wąskich uliczkach rozsiane są niewielkie sklepiki, oferujące wszystko, co jest potrzebne do życia turystom. Charakterystycznym punktem miasta jest położona na jego obrzeżu elektrownia, stanowiąca cenny punkt orientacyjny dla turystów przemierzających szlaki wokół miejscowości.. Z Ammoudary do Heraklionu nietrudno dostać się środkami komunikacji zbiorowej. Ammoudara, podobnie jak inne kreteńskie miejscowości, pełna jest soczystej zieleni, która w obliczu bezlitosnego słońca daje zbawienny cień. Cechą charakterystyczną Ammoudary jest wszechogarniający spokój. Dzięki niemu turyści mają okazję w ciszy i spokoju rozkoszować się kąpielami morskimi i plażowaniem. Bardzo dobra baza wypadowa.
HERSONISSOS
Położone około 35 km na wschód od Heraklionu. Miejscowość ta w niczym nie przypomina poprzednio omówionej. Przede wszystkim jest dość głośna i dlatego poleca się ją osobom młodym, spragnionym zabawy i tańca. Pełno tu tawern, dyskotek, różnorodnych sklepów i sklepików. Miłośnikom nocnej zabawy polecamy Hard Rock Cafe – lokal należący do słynnej na całym świecie sieci barów. W miejscowości widoczne są również ślady z jakże bogatej przeszłości wyspy. Warto zwrócić uwagę na pochodzącą z przełomu II i III wieku n.e. fontannę w kształcie piramidy, zdobioną mozaiką z motywami morskimi. Można również dostrzec pozostałości dawnego rzymskiego portu. Komu będzie doskwierał upał, ten koniecznie powinien wybrać się do Parku Wodnego, znanego ze stromych zjeżdżalni i wodospadów.
WYCIECZKI FAKULTATYWNE NAJCZĘŚĆIEJ PROPONOWANE PRZEZ POLSKIE BIURA PODRÓŻY I REZYDENTÓW.
GRAMVOUSA
www.jedziemynawakacje.pl ocenia jako *****
-wspaniałe morskie widoki
- niesamowita plaża – Balos- Błękitna Laguna
Zapraszamy Państwa na rejs promem, który wyrusza z portu Kissamos na zachodnim krańcu Krety. Dla klientów zakwaterowanych w rejonie Retymnonu transfer do portu będzie okazją, by zobaczyć malowniczą zatokę Souda w pobliżu Chanii, gdzie mieści się najbardziej wysunięta na wschód europejska baza NATO. Podczas krótkiego rejsu na wyspę Gramvousa będą mieli Państwo okazję obserwować najbardziej spektakularne przykłady kreteńskiego fenomenu geologicznego - wypiętrzania się wyspy w zachodniej części. Po dopłynięciu na wyspę można plażować lub, (co polecamy) odbyć spacer do dobrze zachowanej weneckiej fortecy z XVI wieku, usadowionej na kilkudziesięciometrowym wzniesieniu i według legend kryjącej w swych podziemiach skarb piratów.
Z fortecy rozciąga się przepiękny widok na zatokę i Lagunę Balos, która będzie kolejnym przystankiem. Jest to zespół dzikich plaż, gdzie swój miesiąc miodowy spędzali książę Karol i księżna Diana. Od lat zajmuje ona czołowe miejsca w rankingach najpiękniejszych i najczystszych plaż europejskich. Po kąpieli i opalaniu istnieje możliwość zjedzenia tradycyjnego greckiego obiadu w barze pokładowym. Wycieczka realizowana jest tylko dla klientów z hoteli z rejonu Rethymnonu i Chanii.
SPINALONGA
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- bardzo ciekawe i malownicze zatoki Mirabello
- zwiedzanie twierdzy
-odpoczynek na plaży
Pierwszym punktem programu będzie miasteczko Agios Nicolaos. Najbardziej uroczym miejscem, wokół którego skupione jest „greckie Saint Tropez” jest tajemnicze jeziorko Voulismeni. Przez wieki uważane za bezdenne i zamieszkałe przez duchy, dziś stanowi jedną z największych atrakcji miasta. Ten malowniczy zakątek otaczają kafejki i tawerny, w których można rozkoszować się urokiem miejsca oraz nabrać siły na dalszą podróż. Z portu wyruszamy w kierunku wyspy Spinalonga. Jest to wyspa – forteca, wybudowana w XVI wieku przez Wenecjan. Wyspa zasłynęła jednak przede wszystkim jako ostatnia Europie kolonia trędowatych.
9 Podczas rejsu będzie też czas na leniuchowanie oraz kąpiel na plaży Kolokhita. Podczas gdy Helios (grecki bóg słońca) będzie obdarowywał was swoimi promieniami, załoga statku przygotuje lunch – barbeque ( w cenie wycieczki). Jest to również jedyna wycieczka, na której będzie można poskakać ze statku do wody.
Wycieczka na Spinalongę realizowana jest dla wszystkich klientów z regionu Heraklionu
SAMARIA
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****/***** ( w zależności od pory roku)
- piękne górskie widoki ale nie dla każdego!!
-ok.15 km do przejścia przy wersji long ( długa)
- koniecznie wziąć wygodne buty
- polecany na wiosnę, zielona flora, świeżość
Jednodniowa wycieczka w rejon zachodniego wybrzeża wyspy należy do najbardziej fascynujących przedsięwzięć, jakie może zaoferować Kreta. Drogą szybkiego ruchu biegnącą wzdłuż wybrzeża przejedziemy w rejon Rethymnon. W drodze postój na śniadanie ( nie jest wliczone w cenę). Celem wycieczki jest wąwóz Samaria, położony w masywie Gór Białych (Lefka Ori) i zaliczany do europejskich cudów natury. Liczy on sobie 18 km długości, jego szerokość waha się od 3 do 40 m, a wysokość ścian skalnych wynosi miejscami nawet 800 m. Autokarem dojedziemy do Xyloskalo, gdzie na wysokości 1100 m n.p.m. rozpoczyna się wędrówka. W cieniu rozłożystych cyprysów w dół wąwozu wiedzie ścieżka o długości ok. 800 m, która przecina koryto rzeki i rumowiska kamieni.
Podziwiając rzadkie gatunki kwiatów, ziół i krzewów, dochodzą Państwo do małego kościółka Aghios Nikolaos, a potem do jedynej osady na dnie wąwozu, opuszczonej Samarii, nazwanej tak na cześć kaplicy Santa Maria. Za osadą wąwóz zwęża się, a niemal pionowe skalne ściany zbiegają się ku sobie na odległość zaledwie 3 m. Zwężenie to nazywa się Sideroporta - Żelazna Brama. W Aghia Roumeli docierają Państwo do morza. Po długim marszu można się odświeżyć w wodzie. Następnym punktem wycieczki jest 20-kilometrowy rejs statkiem do Chora Sfakion, który w zależności od siły wiatru i pogody potrwa 1-1,5 godziny.
Wskazówka: osoby doświadczone w wędrówkach pieszych pokonają trasę w ciągu 5-6 godzin. Na wycieczkę należy koniecznie założyć mocne obuwie. Trzeba mieć także krem z filtrem UV oraz nakrycie głowy.
PAŁAC W KNOSSOS – HERAKLION
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- dla tych, co kochają historię i ruiny
- zalążek cywilizacji europejskiej
- koniecznie z dobrym przewodnikiem - pasjonatem
Ta wycieczka to obowiązkowy punkt programu dla wszystkich, których fascynuje mitologia, chcą sięgnąć do czasów gdzie na lekcjach królowały mity o Bogu Bogów Zeusie, Pazyfae, Dedalu, Ikarze, Minotaurze i Królu Minosie.
Wycieczkę rozpoczniemy od Knossos – zespołu pałacowego powstałego około 4000 lat temu, który miał być siedzibą legendarnego króla Minosa. Wraz z przewodnikiem zwiedzą Państwo najstarszy pałac europejski, zrekonstruowany przez angielskiego archeologa Arthura Evansa, a niektórzy być może odnajdą legendarny labirynt Minotaura. Następnie przejedziemy do centrum stolicy wyspy - Heraklionu, by po okrążeniu wenecko - tureckich murów miejskich i fortyfikacji odbyć wspólny spacer po Starym Mieście.
Zobaczymy m.in. symbol miasta – Fontannę Morosiniego, Loggię Wenecką, Katedrę św. Tytusa.. Czas wolny można wykorzystać na przykład na orzeźwiającą, zimną kawę frappe lub wizytę na tradycyjnym pchli targu oraz zakup pamiątek.
SANTORINI
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ******!!!
- bajkowe widoki
- unikalne miejsce na skalę światową
- doskonałe, romantyczne miejsce na minimum zaręczyny!!!
- tam po prostu trzeba być
NAJPIĘKNIEJSZA WŚRÓD CYKLADZKICH PEREŁEK
Jest jedną z najbardziej znanych wysp greckich i jedną z najpiękniejszych. Jedyne w swoim rodzaju, wyjątkowo bajeczne widoki śnieżno białych domków znanych dotąd tylko z telewizji i pocztówek teraz zobaczycie na własne oczy pozostając jeszcze na długo w pamięci...
Do tego krajobrazu wspaniale współgrają jak w kalejdoskopie kolory nieba, morza i niebieskich kopuł kościółków i kapliczek. Wyspa oczaruje każdego, kto szuka pięknych krajobrazów, kolorowych zakamarków, wyjątkowej architektury, a jednocześnie uwierzy, że przeniósł się właśnie na teren legendarnej, zaginionej Atlantydy.
Prawdziwa historia wyspy – rozwój w kręgu cywilizacji minojskiej datuje się na 3000 p.n.e. Zniszczenie wyspy przez wybuch wulkanu w 1500 p.n.e. Była to najpotężniejsza erupcja wulkanu w historii (pogłos detonacji czterokrotnie obiegł kulę ziemską, fale spowodowane erupcją miały wysokość 200 m!) Wyspa została dosłownie rozerwana na strzępy. To największy w historii świata wybuch wulkanu.
Rejs na Santorini nie kończy się tylko na statku. Prawdziwa „przygoda” zaczyna się w porcie Atiinios. Nasi polskojęzyczni przewodnicy kierują do poszczególnych autokarów i wyruszacie na poznanie wyspy. Najpierw przejazd po mrożących krew w żyłach zakrętach, podziwianie kaldery oraz wulkanicznych skał.
Czas Na OIA…
Odwiedzicie najpiękniejszą miejscowość Oia znaną dotąd tylko z telewizji, programów podróżniczych, reportaży z miesiąca miodowego gwiazd polskich jak i gwiazd Hollywood, pocztówek czy też kolorowych magazynów by następnie udać się do stolicy miasteczka Thira, która jest pełna tawern, sklepów z pamiątkami i kościołów na szczególna uwagę zasługują katedra prawosławna oraz kościół rzymsko-katolicki, w którym znajduje się obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej.
W czasie wolnym spragnionym odpoczynku polecamy rozkoszować się wspaniałym widokiem na kalderę oraz nadal czynny wulkan...
Na zakończenie w Firze czeka nas zejście schodami (566 stopni), zjazd po tych samych schodach na osiołkach lub mułach lub zjazd kolejką linową. Niektóre programy biur ( w zależności od poszczególnych statków czy katamaranów) oferują przejazd powrotem do portu Atinios.
„MEET CRETE” – WIOSKI KRETEŃSKIE
AXOS- ANOGIA- JASKINIA SFENDONI- FODELE
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- ciekawe wioski ( nie typowe zrobione tylko dla turystów)
- malownicze krajobrazy
- prawdziwe wnętrze wyspy
Zapraszamy na wycieczkę inną niż wszystkie, dzięki której zapoznacie się Państwo z tradycyjnym wiejskim życiem Kreteńczyków bo Kreta ma do zaoferowania znacznie więcej niż ciepłe morze i słoneczną pogodę. Poznajcie z nami jej rdzennych mieszkańców, ich zwyczaje, kulturę i kreteński sposób życia. Prawdziwe wiejskie życie toczy się z dala od głośnych i komercyjnych miejscowości północnego wybrzeża i aby je poznać trzeba pojechać w głąb wyspy. To właśnie w sercu wyspy można podziwiać fascynujące piękno przyrody, bujną i bogatą roślinność oraz wysokie i niedostępne góry.
Kreteńskie malownicze zakamarki Jaskinia Sfendoni Fot. L.Wandas
Zachwyćcie się pięknem dzikiej natury. Pierwszy postój w wiosce Anogia. Zwiedzimy bizantyński kościółek z XIII w. z zachowanymi freskami z tego okresu, pospacerujemy po wiosce, będzie czas na wypicie kawy po grecku w tradycyjnym kafenionie. Następnie odwiedzimy jedną z najpiękniejszych greckich jaskiń - Sfendoni w Zoniana. Kolejny postój w wiosce Axos będzie okazją do degustacji raki oraz zakupu przepysznej oliwy z oliwek produkowanej według starej kreteńskiej receptury.
WIECZÓR KRETEŃSKI NIE UDAWAJ GREKA I BAW SIĘ JAK GREK
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****+
- polecamy wieczór w wiosce Annopoli bardzo dobrze przygotowani artyści
- wieczór folklorystyczny ze skromną kuchnią kreteńską
- nielimitowana ilość wina( na szczęście ciężko się opić)
Tego wieczoru nie może zabraknąć greckiej muzyki. Słuchanie dźwięków Bouzoukia umilą swoimi występami profesjonalni tancerze w tradycyjnych strojach z kilku greckich regionów. Mamy nadzieje, że każdy tego wieczoru, choć na chwile wyjdzie na scenę i zatańczy krokami Greka Zorby.
Już starożytni wierzyli ze wino wspaniale działa na umysł, dodaje czarodziejskiej mocy i jest Afrodyzjakiem, dlatego tego słynnego napoju olimpijskich bogów w nielimitowanej ilości nie może braknąć na stole. Doskonała opcja dla osób, które kochają zabawę, hulanki i swawole..
PERŁY KRETY CHANIA – RETHYMNON – KLASZTOR ARKADI
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- zwiedzanie ciekawych kreteńskich miast
- poznanie historii Krety
- wycieczka objazdowa
Wycieczkę rozpoczniemy w Retymnonie, gdzie wraz z przewodnikiem zwiedzimy Stare Miasto. Wąskimi uliczkami dotrzemy do jego symbolu - Fontanny Rimondi z XVI wieku, dominującej w panoramie miasta fortecy weneckiej. Jest to największa budowla obronna, jaką wybudowali Wenecjanie w basenie Morza Śródziemnego.
Dawna stolica wyspy Chania, według miejscowych przekazów została założona przez samego króla Minosa. Po spacerze wzdłuż portu weneckiego nabrzeżnym XVII-wiecznym meczetem i XVI-wiecznymi dokami portowymi przejdziemy pełnymi malowniczych kamieniczek i zaułków ulicami do katedry Isodia Tis Theotokou.
Na deser odwiedzicie najsłynniejszy pchli targ Krety. Ostatnim punktem programu jest perełka kreteńskiej architektury barokowej - siedemnastowieczny klasztor Arkadi, którego malownicze zakątki stanowią raj dla fotografów. Otoczony masywnymi murami monastyr stał się fortecą powstańców oraz schronieniem okolicznych mieszkańców (ok.1000 os.), gdy w 1866 roku Turcy ostrzeliwali go z dział i mimo zaciętej walki musiał się poddać.
KULTURA I ŚWIĘTA
Szczególnie latem na Krecie odbywa się wiele imprez kulturalnych. Bogata oferta obejmuje m.in. teatr klasyczny i współczesny, balet oraz operę. W różnych zakątkach wyspy odbywają się festiwale i festyny związane z obchodami miejscowych świąt. W czerwcu odbywa się Festiwal Wina w Rethymnonie, latem Festiwal Iraklioński, w połowie sierpnia Festiwal Rodzynek w Sitii, natomiast w październiku Festiwal Kasztanów w Elos. W drugiej połowie lipca w Ogrodach Publicznych Adeliaos Kampos odbywa się jedyna w swoim rodzaju impreza - Festiwal Wina. Kiedy zapada zmrok, a wokół rozlegają się dźwięki greckiej muzyki, uczestnicy tego festiwalu (wejściówka jest płatna) raczą się niezliczonymi ilościami wspaniałego wina. Należy pamiętać o zabraniu własnych naczyń! Dyskotek w miastach czy kurortach nie trzeba długo szukać, same zapraszają gości światłami neonów i dźwiękiem muzyki. Do Hersonissos - kreteńskiej Ibizy, każdego roku zjeżdżają się tłumy młodych ludzi na festiwal muzyki techno - Kreta Arena. Tutejsza nadmorska promenada znana jest ze swoich kawiarenek, barów, typowo greckich tawern i dyskotek. Zarówno turyści, jak i mieszkańcy Krety uwielbiają spędzać wieczory przy muzyce, zwłaszcza kreteńskiej - na przemian wesołej i smutnej. Będąc na Krecie nie można zapomnieć o aktywnym wypoczynku. Znanymi centrami nurkowania są: Elounda, Agia Pelagia, Chania, Retymnon i Plakias. Na wyspie jest bardzo dużo możliwości uprawiania surfingu. Powstało wiele szkół, cieszących się popularnością wśród turystów.
Dla początkujących najlepsze warunki panują na wybrzeżu północnym. Niewątpliwą atrakcją dla wędkarzy są tutejsze wody obfitujące w niezliczone gatunki ryb. Większość Kreteńczyków mieszka na wsi i uprawia rolę. Turyści, którzy podczas zwiedzania wiosek nieco uważniej przyjrzą się życiu mieszkańców, bez trudu dostrzegą, jak ogromne znaczenie ma tu tradycja. Architektonicznie, wioski stanowią mieszaninę chat wybudowanych z kamieni oraz budynków ceglanych. Centrum każdej wioski stanowi kafenion - miejsce spotkań mężczyzn, którzy dzień w dzień omawiają najważniejsze wydarzenia. Tutejsze uprawy nie wymagają codziennej pielęgnacji: oliwki rosną same, winorośl również, a kozami i owcami zajmują się pasterze. Prawie wszyscy Kreteńczycy są praktykującymi wyznawcami Kościoła Ortodoksyjnego (Prawosławnego).
W mszach niedzielnych masowo uczestniczą przede wszystkim kobiety, dla których kościół jest mniej więcej tym, czym dla mężczyzn kafenion (kawiarnia) - miejscem towarzyskich spotkań z sąsiadami i znajomymi. Praktyki religijne to nie tylko tradycja i przyzwyczajenie - ludzie wręcz lubią chodzić do kościoła. Nabożeństwa odprawiane są dosyć długo (około 3 godzin) i niewiele osób pozostaje w świątyni przez cały czas. Wierni wychodzą w trakcie mszy, by przed kościołem uciąć pogawędkę ze znajomymi, potem wracają lub nie - zależnie od nastroju.
Zewnętrzne ramy uroczystości kościelnych często przypominają swoiste jarmarki, w których mieszkańcy wiosek uczestniczą z wielką przyjemnością. Kościół na Krecie dysponuje ogromną władzą i wyraźnie wpływa na życie codzienne mieszkańców. Aż do 1983 r. małżeństwa zawierane były wyłącznie w kościele - śluby cywilne nie istniały. Dziś śluby cywilne ważne są na równi z kościelnymi, ale żadna szanująca się para nie odważy się zrezygnować ze ślubu kościelnego albo z ochrzczenia dziecka. Trudno sobie także wyobrazić, aby jakiś akt państwowy dokonał się bez obecności dostojników kościelnych i błogosławieństwa Kościoła.
WIELKANOC W GRECJI
Tradycja Wielkanocy w Chrześcijaństwie pochodzi od apostoła Pawła. Pierwsi chrześcijanie świętując Wielkanoc przejęli wiele tradycji żydowskich (szczególnie święta Paschy - Passover) dodając i tworząc nowe. Przykładem jest baranek paschalny (wielkanocny) i barwione na czerwono jajka. W czasach Bizancjum narodził się zwyczaj pieczenia okrągłego chleba z czerwonym jajkiem pośrodku (tsoureki). Zarówno jajko jak i czerwony kolor symbolizują rodzące się życie. Grecy spędzają Wielkanoc z dala od miast, udając się do rodzin, do małych miasteczek i wsi. W Kościele Ortodoksyjnym (Prawosławnym) Wielkanoc jest świętem najważniejszym. Jest poprzedzona 40 dniowym okresem postu.
Okres Wielkanocy rozpoczyna się Sobotę Łazarza - Lazarusa (czyli w sobotę przed Niedzielą Palmową). Wtedy to do drzwi domów pukają kolędnicy - dzieci śpiewające hymn "Lazaros". Wynagradza się je jajkami i drobniakami. W Niedzielę Palmową ludzie gromadzą się na porannej mszy, gdzie obdarowywani są zielonymi krzyżami uplecionymi z zielonych gałązek palmowych. Palemki te ustawione na domowych ołtarzykach będą stały tam przez cały rok. Przez cały Święty Tydzień poprzedzający Wielkanoc celebrowane są wieczorne nabożeństwa ku czci Chrystusa Zbawiciela.
Wielki Tydzień rozpoczyna się w poniedziałek. Rozpoczyna się wtedy Wielki Post podczas, którego nie powinny być spożywane potrawy mięsne i mleczne. Jest to także okres skupienia, modlitwy i rozmyślań.
Święty Wtorek to dzień modlitwy i czytania Biblii. W ten dzień gospodynie przyrządzają ciasteczka - słodkie kuleczki zwane koulourakia.
Następnego dnia sprzątają dokładnie dom, wieczorem zaś udają się do świątyni, gdzie odbywa się ceremonia błogosławieństwa Świętego Oleju. Innym zwyczajem jest błogosławienie ziela oregano zanurzonego w wodzie świeconej. Wierzy się, że mikstura ta ma właściwości lecznicze.
Święty Czwartek to dzień barwienia jajek. W świątyni kobiety dekorują tradycyjne wyobrażenie grobu Chrystusa zwane - epitaphios - girlandami czerwonych (lub purpurowych) i białych kwiatów. W tym czasie kapłani czytają wersety Biblii poświęcone Ostatniej Wieczerzy Wieczorem po odczytaniu 12 psalmów.
W poranek Wielkiego Piątku położą do niego wizerunek Chrystusa zdjętego z krzyża - gobelin często tkany złotą nitką (także zwany epitaphios). Wielki Piątek to dzień żałoby. Dramat śmierci Zbawiciela celebrowany jest z wielką pobożnością. Nie spożywa się słodyczy na pamiątkę Chrystusa, któremu na krzyżu podano do picia ocet. W Wielki Piątek zamknięte są sklepy i przedsiębiorstwa, na masztach powiewają świąteczne flagi. Tego dnia spożywa się tradycyjną potrawę - zupę z pasty sezamowej i cebuli zaprawionej octem. Za ciężki grzech uważa się prace z użyciem młotka i gwoździ lub szycie. Wieczorem odbywa się procesja Męki Pańskiej symbolizująca pogrzeb Zbawiciela. Na czele procesji, kroczą chorągwie dalej orkiestra lub chór grający lub śpiewający nabożne pieśni. Za nimi kroczą kantorzy, kapłani, kobiety niosące mirrę, ministranci niosący naczynia liturgiczne, skauci i mieszkańcy wszyscy śpiewając hymny w czasie całej procesji. W czasie procesji ludzie trzymają w dłoniach zapalone świece.
Wielki Post kończy się w Wielką Sobotę. Gospodynie rozpoczynają gotowanie świątecznych potraw. Wieczorem w Wielką Sobotę celebrowana jest Wielka Msza Rezurekcyjna - Anastasi. Rozpoczyna się ona przed północą a w czasie jej trwania ma miejsce najbardziej podniosły moment w celebrze Kościoła Ortodoksyjnego - zapalenie świec Rezurekcji (Zmartwychwstania).
Kapłan wychodzi z zapaloną świecą i zapala od niej świece następnego wiernego. Ten przekazuje święty ogień dalej. Wierni całują się w policzki i pozdrawiają słowami "Chrystus Zmartwychwstał" (Christos Anesti), odpowiadając "Zaiste Zmartwychwstał" (Alithos Anesti). Po zapaleniu świec w świątyni Grecy ostrożnie podążają z zapalonymi świecami do swoich domów. Na drzwiach (górnej części futryny) "okapcają" znak krzyża. świecą zapalają oliwną lampkę przed domowym ołtarzykiem. Ogień ten powinien palić się przez następny, cały rok. Wielki Post kończy się w Wielką Niedzielę. Już po północnej mszy spożywa się skromny posiłek złożony z różnych potraw w zależności od regionu Grecji. Najczęściej jest to zupa zwana magiritsa. Ta cytrynowa zupa gotowana jest z baranich lub kozich podrobów (głównie wątroby), cebuli i kopru. Podaje się również gotowane na twardo jajka (koniecznie barwione na czerwono) i świąteczny chleb zwany tsoureki.
Wielka Niedziela to okres ucztowania, pieczenia barana i stukania się wielkanocnymi jajkami. Menu wielkanocne jest bardzo zróżnicowane w zależności od regionu Grecji. Wspólna jest mądrość ludowa, mówiąca, że nic nie powinno się zmarnować. Wielkanoc to także kulinarne święto wiosny. Po wizycie w świątyni rodzina i przyjaciele zbierają się aby wspólnie ucztować. Tradycyjne jest pieczenie na ruszcie baranka lub kozy.
Tradycyjne zwroty i pozdrowienia związane z Wielkanocą:
Szczęśliwej Wielkanocy Kalo Pascha
Chrystus Zmartwychwstał Christos Anesti
Zaprawdę Zmartwychwstał Alithos Anesti
Dobrego Postu Kali Sarakosti
Dobrego Roku Chronia pola
KUCHNIA GRECKA
Kuchnia grecka to przede wszystkim prosta kuchnia wiejska. Jeśli pragną Państwo skosztować typowo greckich dań, najlepiej poszukać tradycyjnej wiejskiej tawerny a przedewszytkim tam gdzie stołują się miejscowi.. Souvlakia to rodzaj szaszłyka grilowanego nad otwartym ogniem. Popularną potrawą jest także stifado- gulasz z cebulą, lub keftedes - kulkiz siekanego mięsa, smażone na oleju. Na zimno lub na ciepło jada się dolmades. Jest to rodzaj gołąbków z mięsa siekanego z ryżem, zawijanych w liście winogron. Wśród owoców morza często można spotkać kałamarnice, krewetki i kalmary, które przygotowuje się podobnie jak ryby. Pozostałością z czasów panowania weneckiego są potrawy mączne i z jaj. Jako danie główne lub przekąskę podaje się często pastisio. Jest to suflet z makaronu, mięsa siekanego i pomidorów. Specjalnością wyspy jest moussaka - suflet z bakłażanów, jaj i mięsa siekanego, zapiekany w sosie beszamelowym i posypany serem. Choriatiki zyskało sobie taką sławę, że dziś można je zamówić pod nazwą "sałatka po grecku". Sałatkę przygotowuje się z pokrojonych w kostkę ogórków i pomidorów, posiekanej białej kapusty i cebuli pokrojonej w talarki. Całość jest doprawiana owczym serem, oliwkami i świeżymi ziołami. Desery są tu wyjątkowo słodkie. Mieszkańcy Ellady posiadają dobry miód, który jest składnikiem większości smakołyków. Najlepsze i swieże ryby serwuje się w Psarotawernach. Z języka greckiego Psara znaczy ryba. Ryby najczęściej griluje się, następnie podlewa zimną oliwą z oliwek i serwuje z cytryną. W żaden inny sposób nie da się lepiej wydobyć smaku świeżo złowionej ryby.
BAKLAWA- ciasto francuskie, orzechy i miód
KADAIFI- orzechy i miód w cieście francuskim z cynamonem
KURABIEDEZ -maślane ciastka z migdałami
LUKUMADES- małe pączki smażone, nasączone syropem miodowym
BUGATSA- ciasto z kaszy manny lub twarogu, posypane cynamonem i cukrem
WINA
Mówiąc o kuchni greckiej nie sposób nie wspomnieć o słynnych winach, bowiem to tutaj rezydował sam bóg wina Dionizos. Pierwsze wina pochodziły z wysp Chios i Thasos ,niemniej każdy region Grecji poszczycić się może swoją marką, produkowaną z nieznanych w innych rejonach świata winnych szczepów. W czasie podróży po Grecji nie sposób dwa razy skosztować tak samo smakującego wina. Polecić można lokalne wina: Wina BOUTARI – można odwiedzić również liczne wytwórnie w całej Grecji, na Krecie znajduje się w wiosce Skalani obok Heraklionu. Oprócz słodkawego wina deserowego Mavrodafni z Peloponezu, Vinsanto czy też Nichteri z Santorini warto skosztować Metaxy – greckie brendy, oraz Ouzo – anyżówka, Raki- Kretenki bimber.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
KRETA W LICZBACH
Dane podstawowe
długość wyspy 260 km
maksymalna szerokość 60 km
minimalna szerokość 12 km
powierzchnia 8.336 km2
długość linii brzegowej 1.046 km
najwyższe wzniesienie 2.456 m n.p.m.
Liczba mieszkańców w prefekturach (województwach)
Heraklion 265 tys.
Chania 134 tys.
Rethymnon 70 tys.
Lassithi 71 tys.
Łącznie - cała Kreta 540 tys.
Liczba mieszkańców w głównych miastach
Heraklion 140 tys.
Chania 55 tys.
Rethymnon 25 tys.
Agios Nikolaos 8 tys.
Struktura zatrudnienia
produkcja 32 %
przetwórstwo / pakowanie 18 %
usługi 50 %
Struktura zamieszkania
obszary miejskie 43 %
obszary podmiejskie 12 %
obszary wiejskie 45 %
Szkolnictwo
szkoły podstawowe 6-letnie (obowiązkowe)
gimnazja 3-letnie (obowiązkowe)
szkoły średnie (licea) 3-letnie
uniwersytety 3-5 -letnie
BANKI I WALUTA
W Grecji jednostką monetarną jest euro. Bankomaty przyjmujące karty EC oraz karty kredytowe znajdą Państwo we wszystkich większych miejscowościach.
CZAS LOKALNY
Czas w Grecji jest przesunięty o 1 godzinę do przodu w stosunku do czasu polskiego. Obowiązuje tu również podział na czas letni i zimowy.
TELEFONY
W dużych miastach znajdują się biura OTE, z których można zatelefonować czy też nadać telegram. W sezonie, w Heraklionie godziny otwarcia to 8.00-23.00. Jak dzwonić z Grecji do Polski: numer kierunkowy do Polski 0048, numer kierunkowy do miasta bez pierwszego 0, numer abonenta. We wszystkich miasteczkach i miejscowościach w pobliżu sklepów ze słodyczami, gazetami, czasopismami znajdują się budki, z których również można dzwonić używając kart telefonicznych. Karty telefoniczne można kupić już za 3 euro. Istnieje również możliwość dzwonienia z pokoju hotelowego. Połączenia takie są jednak droższe. Radzimy dowiedzieć się wcześniej w recepcji o koszty.
ELEKTRYCZNOŚĆ
Prąd zmienny 220V. Należy jednak zwracać uwagę, szczególnie w łazienkach. Prosimy o nie pozostawianie urządzeń w kontaktach, np. suszarek do włosów. Często wymagany jest specjalny przełącznik.
FILMOWANIE I FOTOGRAFOWANIE
Na lotnisku, w miejscach militarnych oraz wszędzie tam, gdzie są umieszczone tabliczki z narysowanym przekreślonym aparatem, fotografowanie i filmowanie jest zabronione. Zabronione jest również fotografowanie i filmowanie wewnątrz monastyrów i cerkwi.
INSTYTUCJE
Biura, Banki i instytucje państwowe otwarte są od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 do 14.00.
WYNAJEM SAMOCHODÓW
Ci z Państwa, którzy zapragną na własną rękę poznać Kretę, odkryć jej specyficzny charakter i urok, powinni wynająć samochód. Prosimy jednak o dokładne sprawdzenie warunków wypożyczalni a w szczególności ubezpieczenia i wysokość wkładu własnego. Najlepsze wypożyczanie mają 0 udział kosztów własnych dlatego lepiej na samym początku dopłacić za lepsze ubezpieczenie by w przypadku wypadku, stłuczki czy też nawet drobnego zarysowania (co się często zdarza w szczególności w miastach) uniknąć nieprzewidzianych dopłat i „zabaw” z policją.
ZAKUPY
Zakupy na Krecie to sama przyjemność. Dobrej jakości i stosunkowo tanie są tu wyroby rzemiosła artystycznego- ceramika, ikony itp. Atrakcyjne ceny mogą być jeszcze niższe, jeśli zdecydują się Państwo na kupno u ulicznych sprzedawców lub na targu. Największy targ czynny od poniedziałku do soboty, znajduje się w stolicy – Chanii. W wielu sklepach, których oferta kierowana jest przede wszystkim do turystów, znajdą Państwo haftowane obrusy, serwetki itp., ozdobione pięknymi haftami. Komu podobają się tkane ręcznie materiały z czystej wełny, ten znajdzie bogatą ofertę dywanów, makat i bieżników. Z wyrobów garncarskich najbardziej słynie Margarites. Wioska położona jest na skraju gór Ida, niedaleko Rethymnonu. Glina, z której wyrabia się garnki, kubki, dzbanki itp., wydobywana jest w pobliżu wioski. Wśród wyrobów garncarskich przeważają proste motywy ludowe. Niektóre sklepy oferują ceramikę o bardziej współczesnym wzornictwie i kolorystyce Dużą popularnością cieszą się wyroby skórzane, a także biżuteria. Ręcznie wyrabianą biżuterię złotą i srebrną można dostać we wszystkich miejscowościach wypoczynkowych. Oprócz tradycyjnych łańcuszków, pierścionków i bransolet, popularne są dwa motywy typowo wyspiarskie: jako wisiorki często widuje się podwójny topór (stary minojski symbol) oraz słynny dysk z Festos. Od wielu wieków Kreta jest prawdziwym rajem dla amatorów dobrej kuchni. Zakup oliwy z oliwek ( polecamy wiejską oliwę z wioski Atos), rodzynek, miodu, aromatycznych przypraw i leczniczych ziół długo pozwolą wspominać to wyjątkowe miejsce.
Prawie na KONIEC co w wielu wywołuje bardzo mieszane uczucia a dla Greków jest sprawą bardzo ważną – taki już mają zwyczaj…
Można to potraktować żartobliwie ale dla większości Greków to naprawdę wielki problem zatkane papierem wąskie rury kanalizacyjne to zmora hotelarzy. Wśród jednych budzi śmiech wśród innych dziwienie wszędzie w toaletach prosi się o wrzucanie papieru toaletowego do kosza.
TELEFONOWANIE
Ceny kart telefonicznych 3-5Euro.
Warto zapytać o tzw. Kartę z Pinem (zdrapką), połączenie wychodzi dużo taniej niż dzwonienie przez kartę z tzw.czipem.
0048 + kierunkowy do miasta bez 0 + numer abonamenta np. 0048 22 xxx xx xx
Można też zadzwonić na koszt abonamenta w Polsce:
Poland Direct: 0 800 48 11
Mamy nadzieję, że wskazówki www.jedziemynawakacje.pl przydadzą Sie Państwu podczas podróży przez kreteńskie drogi a odkrywanie nowych miejsc będzie niesamowitym przeżyciem. Będziemy zaszczyceni jeśli znajdziecie ochotę i czas by podzielić się swoimi obiektywnymi relacjami radami z podróży tak z Krety, Grecji czy też innych zakątków tego niesamowitego świata.
Grupa www.jedziemynawakacje.pl :-)
GEOGRAFIA
Kreta jest największą spośród setek greckich wysp i jako taka stanowi też osobny świat, posiadający własną historię, zwyczaje, a nawet klimat i krajobraz różniący się od tego, co widać w innych częściach kraju.
Wyspa jest także prawdziwym rajem dla turystów. Tutejsza infrastruktura turystyczna jest nad wyraz rozwinięta, lecz co ciekawe nie popada w konflikt ze światem przyrody, co nader często ma miejsce w przypadku innych „turystycznych rajów”. Miejsca wakacyjnego wypoczynku są tutaj ze smakiem wkomponowane w warunki naturalne. Turyści zachwycają się skalistymi plażami, które wręcz domagają się by spędzać na nich beztrosko czas korzystając z niezmiennie wspaniałej pogody oraz ciepłego i spokojnego morza, mieniącego się na kreteńskich wybrzeżach tysiącem odcieni.
Łagodny klimat, walory krajobrazowe oraz mnogość zabytków sprawia, że Kreta od wielu lat stanowi turystyczną Mekkę. Ci, którzy spędzili tu wakacje wspominają to do końca życia. Kreta leży na południowy wschód od Peloponezu i zajmuje ponad 8 tys. km kw. powierzchni. Jej podłużny kształt sprawia, że jest ona charakterystycznym miejscem na Morzu Śródziemnym.
Długość wyspy wynosi ok. 260 km, zaś szerokość nie przekracza 60 km. Do sześciuset tysięcy rdzennych mieszkańców Krety, co roku dołączają setki tysięcy turystów żądnych przyjemnego i bezpiecznego wypoczynku. W 2007 roku Kretę odwiedziło ponad 3 mln turystów ( pomyśleć, ze sezon turystyczny trwa od kwietnia do końca października). Powierzchnia wyspy usiana jest pagórkami, które porastają twardo listne zarośla. W rejonach górskich napotkamy zielone lasy dębowe, zaś na terenach położonych niżej – obszary rolnicze, na których uprawia się winorośl, oliwki, drzewa cytrusowe, a także zboża i warzywa.
Kreteńskie pagórki z ich ubogą roślinnością stanowią miejsce wypasu wszędobylskich kóz i spokojnych owiec. Górskie łańcuchy Krety dzielą jej obszar na cztery regiony: Chania, Rethymnon, Heraklion i Lassithi. Wierzchołki kreteńskich gór są tyleż piękne, co niedostępne. Cztery główne łańcuchy ciągną się ze wschodu na zachód, dając mnóstwo satysfakcji miłośnikom aktywnego wypoczynku i górskich wypraw.
Wspaniale widoki rozciągające się ze szczytów w kierunku dolin i wąwozów, wywierają niezapomniane wrażenie na wszystkich, którym udało się tu dotrzeć.
KLIMAT
Stykają się tu klimaty śródziemnomorski, kontynentalny i afrykański - podobno daje to najzdrowszy klimat w Europie, ze średnią roczną temperaturą powietrza osiągającą 20ºC. Latem temperatura dochodzi do 38ºC, a średnia dobowa w lipcu i sierpniu waha się od 27 do 29ºC.
Lato na Krecie trwa najdłużej w całej Grecji – opalać się i kąpać w morzu można od maja do października. W tym czasie opady deszczu są bardzo rzadkie i raczej przelotne. W sierpniu wyspę często nawiedza silny północny wiatr (meltemi), który obniża wilgotność i ułatwia znoszenie dotkliwych upałów w północnej części wyspy. Nagrzane latem do 25º C wody morza oblewającego Kretę sprawiają, że zima ma tam dość łagodny przebieg.
| miesiąc | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź |
| temperatura w dzień | 20° | 24° | 28° | 29° | 29° | 27° | 24° |
| temperatura w nocy | 12° | 15° | 19° | 21° | 22° | 19° | 16° |
| temperatura wody | 16° | 19° | 22° | 24° | 25° | 24° | 23° |
| godzin słonecznych | 8g | 10g | 12g | 13g | 12g | 10g | 6g |
Średnia dobowa temperatura powietrza w miesiącach (kwietnia) występują obfite opady deszczu, które pozwalają na odrodzenie się wysuszonej roślinności. Opady śniegu na nizinach są absolutną rzadkością, ale w wyższych partiach gór zawsze spada go sporo. Ukształtowanie zboczy nie sprzyja jednak uprawianiu narciarstwa.
Bouganvilla - słoneczne krajobrazy nabierają jeszcze większego uroku. Fot. L. Wandas
LUDZIE
Kreteńczycy to specyficzny naród. Na każdym kroku zaznaczają swoją odrębność - w pierwszej kolejności nazywają siebie Kreteńczykami, a dopiero potem Grekami. Dialekt kreteński jest bardzo zbliżony do greki używanej na stałym lądzie, ale pewne drobne różnice (np. w nazwach produktów spożywczych) występują.
Buntowniczy to naród, mający we krwi wstręt do wszelkiego zewnętrznego przymusu niezależnie od jego postaci. W zamierzchłych czasach buntowali się przeciwko okupantom tureckim a później hitlerowskim. Bunty ludności i krwawe powstania wpisane są w historię wyspy tak jak architektura w jej krajobraz. Państwo nie jest potrzebne Kreteńczykom do rozstrzygania lokalnych problemów - wolą je rozwiązywać na własną rękę. Prowadzi to czasem do przypadków zemsty rodowej - przypominającą sycylijską vendettę. Wzajemne goszczenie się, odwzajemniane podarunkami, powoduje nawiązywanie sieci powiązań wykraczających poza rodzinę. Mieszkańcy Krety respektują - podobnie jak w Grecji kontynentalnej, Hiszpanii czy we Włoszech - sjestę.
Długie przerwy po południowym posiłku to rzecz normalna - pracuje się za to rankiem i popołudniem. Męskie życie towarzyskie na wsi i w małych miasteczkach toczy się w kafenionach.
Kobiety do kafenionów nie zaglądają i nawet turystki nie są tam mile widziane. Kretenki spotykają się najczęściej na zakupach czy przed kościołem. I choć na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że kobiety na Krecie są dyskryminowane, to w zaciszu domowym to one zazwyczaj mają decydujący głos. Współczesny język grecki (nowogrecki) wywodzi się wprost od jednego z najbardziej zasłużonych języków świata – starożytnej greki – języka, którym posługiwali się twórcy naszej europejskiej kultury: W latach okupacji język był obok religii jednym z tych elementów, które uchroniły żywioł grecki od zagłady.
HISTORIA
Najwcześniejsze ślady osadnictwa pozostawili po sobie przybysze z Syrii i Azji Mniejszej, którzy dotarli na wyspę mniej więcej w III tysiącleciu przed naszą erą. Wtedy też rozpoczęła się „kariera” Krety jako centrum handlowego ówczesnego świata. Pierwsze osady o wyraźnie miejskim charakterze, takie jak: Knossos, Fajstos, Malia czy Gurnia pojawiły się w II tysiącleciu p.n.e.. Pierwszy z wymienionych ośrodków zdominował wnet pozostałe. Właśnie Knossos stało się centrum, wokół którego rozwinęła się cywilizacja minojska.
Okres szczytowej dominacji Knossos przypada mniej więcej na 1600 rok p.n.e., kiedy miasto stało się oficjalną stolicą i siedzibą władcy, zwanego prawdopodobnie „minosem”. W tym samym czasie cywilizacja kreteńska przestała być wewnętrzną sprawą Krety, a jej wpływy rozszerzyły się na krainy położone w Grecji kontynentalnej, na wybrzeża Azji Mniejszej, Sycylię, południowe Włochy, Maltę oraz wyspy Morza Egejskiego takie jak: Rodos, Cypr, Cyklady. Prace archeologiczne prowadzone na Krecie pozwalają przypuszczać, iż kultura minojska osiągała szczyt wyrafinowania i przepychu. Dzięki zręcznej polityce handlowej i wojennej, ludność wyspy była zamożna i opływała we wszelkie dostatki.. W odniesieniu do tamtych czasów słowo „dobrobyt” nie oddaje precyzyjnie poziomu życia na Krecie, lepszym określeniem byłby raczej „zbytek”
Kreteńczycy, korzystający z wielkiego rozkwitu gospodarczego nie musieli się już martwić o źródła utrzymania. Byli tak bogaci, że koncentrowali się wyłącznie na luksusowym życiu i kulcie piękna. Pochodzące z tego okresu malowidła pełne są przedstawień cieszących się życiem pięknych młodzieńców i kobiet.
Historycy potwierdzają, że wielu mieszkańców ówczesnej Krety szczyciło się nieprzyzwoitym bogactwem, które wykorzystywano dla najbardziej wyszukanych zabaw i rozkoszy. Być może właśnie to rozpasanie spowodowało, że Kreteńczykom zabrakło instynktu samozachowawczego, co z kolei przyczyniło się do upadku tej niezwykłej krainy, która padła pod ciosami prymitywniejszych, biedniejszych, lecz zdyscyplinowanych i gotowych na wszystko najeźdźców.
Na podstawie wykopalisk prowadzonych wokół pałacu w Knossos, Artur Evans wyróżnił trzy okresy rozwoju cywilizacji minojskiej. Tak wiec od roku 2600 do 2000 p.n.e. trwał okres przedpałacowy, między 2000 a 1700 – okres wczesnych pałaców, od 1700 do 1400 – okres młodszych pałaców i wreszcie od 1400 do mniej więcej 1100 p.n.e. – okres pałacowy. Wszystko to nie znaczy jednak, że na terenie Krety nie osiedlano się wcześniej. Jednakże ślady osadnictwa neolitycznego są słabo uchwytne. Centralnym ośrodkiem potężnego państwa kreteńskiego był pałac w Knossos – siedziba królów, centrum polityczne, administracyjne i gospodarcze, a także artystyczne. Powierzchnia pałacu-labiryntu zajmowała zdaniem Artura Evansa aż 16 tys. m kw.
Do dziś rzadko, który władca może poszczycić się tak wielką siedzibą. W skład pałacu wchodziła grupa oryginalnych kolumn, zwężanych u podstaw i grubiejących ku głowic podtrzymujących dach oraz pokryte zadziwiającymi freskami ściany. Całość uzupełniał doskonale funkcjonujący system kanałów i wodociągów. W pobliżu pałacu znajdowały się monumentalne groby władców Krety oraz domy ważniejszych dostojników stanowiące mniejsze kopie pałacu królewskiego.
W kompleksie budynków pałacowych znajdowały się także pomieszczenia artystów i rzemieślników oraz składy służące do przechowywania ziarna, oliwy i wina. Prawdopodobnie upadek cywilizacji kreteńskiej zaczął się wraz z wybuchem wulkanu na wyspie Tera, co miało miejsce ok. 1450 roku p.n.e. Erupcja uszkodziła wiele budynków i pochłonęła wiele istnień ludzkich, lecz ostateczny upadek kultury minojskiej nastąpił za sprawą plemion z Grecji lądowej. Najazd Achajów w XV w. p.n.e. spowodował, że władzę nad wyspą przejęli królowie greccy. Rządy Achajów na Krecie nie potrwały długo – zostały przerwane w XI w. p.n.e. przez kolejny desant, tym razem zorganizowany przez Dorów – przybyszy z północnej Grecji. Niechciani przybysze z Grecji kontynentalnej wykazali się wielką bezwzględnością.
Za przyczyną ich barbarzyńskiego najazdu z cywilizacji minojskiej nie ocalało prawie nic. Zniszczono pałace, domy, dzieła sztuki wszystko to, co mieszkańcom wyspy pozwalało wcześniej pławić się w przepychu. Odtąd cywilizacja minojska żyła już tylko w legendzie, w której mieszkańców wyspy przedstawiano jako wybrańców bogów, panów świata, korzystających ze wszelkich bogactw i rozkoszy dostępnych człowiekowi. O tym, że legenda zawierała sporo prawdy zaświadczyły dopiero prace wykopaliskowe podjęte w XX wieku.
Pierwsze tysiąclecie p.n.e. było w dziejach Krety okresem rozdarcia. Państwo przestało stanowić jedność administracyjno-polityczną i rozpadło się na szereg mniejszych, skłóconych ze sobą państewek. Rdzenni Kreteńczycy (a więc właściwi potomkowie azjatyckich przybyszy sprzed dwóch tysiącleci) schronili się w niedostępnych górach, gdzie udało im się zachować język i zwyczaje aż do nadejścia okresu hellenistycznego w III w. p.n.e.. Kolejnym etapem w historii Krety było podbicie jej przez Rzymian w 69-67 p.n.e. Wraz z Cyreną stanowiła wówczas jedną z pomniejszych rzymskich prowincji. Po podziale Cesarstwa Rzymskiego w 395 roku n.e. na część wschodnią i zachodnią., wyspa przeszła pod panowanie władców bizantyjskich, co bynajmniej nie przyczyniło się do jej rozkwitu. Ciekawsze, choć niekoniecznie szczęśliwsze czasy dla Krety nadeszły dopiero na przełomie IX i X wieku, kiedy opanowali ją Arabowie, którzy utworzyli tu centrum handlu niewolnikami. W połowie X wieku wyspa powróciła pod władzę Bizancjum, lecz już w 1204 roku została podbita przez Krzyżowców
Wtedy właśnie Wenecjanie wybudowali tu potężne fortyfikacje a stolicą wyspy uczynili Chanię, powstałą na gruzach starożytnego Iraklionu (obecnie Heraklion). W 1669 roku wyspa weszła w skład imperium Osmańskiego. Próby zaprowadzenia na Krecie wiary islamskiej spowodowały, że miejscowa ludność wszczynała co pewien czas powstania przeciwko Turkom. W latach 1868-1869 w wyniku jednego ze zrywów Kreta otrzymała własny samorząd.
Kolejne powstanie, tym razem wsparte przez wrogo nastawionych do Turków, Greków, spowodowało w 1897-98 wybuch wojny grecko-tureckiej, w wyniku, której za poręczeniem Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii, Kreta uzyskała autonomię. W 1899 roku przyjęto Konstytucję Krety, zaś w roku 1908 Zgromadzenie Kreteńskie ogłosiło rezolucję o zjednoczeniu wyspy z Grecją.
Mimo tego, dopiero po klęsce Turcji w I wojnie bałkańskiej (1913) wyspa znalazła się faktycznie w granicach Grecji i pozostała w nich aż do II wojny światowej. W wyniku niemieckiej operacji powietrznodesantowej pod kryptonimem „Merkury”, Kreta została opanowana przez hitlerowców i pod ich okupacją pozostawała do 1944 roku. Po zakończeniu wojny Kreta weszła ponownie w skład Grecji. Historia Krety jest niezwykle burzliwa i pełna znamiennych wydarzeń, wojen, najazdów, rewolucji i zaciętych walk o niepodległość. W ciągu pięciu tysięcy lat dobrze poświadczonych dziejów, Kreta przechodziła z rąk do rąk. Kolejni okupanci pozostawiali na wyspie liczne ślady swego pobytu, także w obowiązujących na wyspie zwyczajach, w sztuce i religii. Dlatego też, w czasie blisko pięćdziesięciu wieków intensywnego rozwoju, Kreta stanowiła osobliwy tygiel kulturalny i cywilizacyjny.
MIASTA KRETY
HERAKLION
W 1971 stolica Krety została przeniesiona z Chanii do Heraklionu. Od tego czasu liczba ludności miasta zwiększyła się kilkakrotnie – obecnie stolica liczy około 150 tysięcy mieszkańców. Mimo, iż miasto znacznie ucierpiało podczas bombardowań drugiej wojny światowej nadal może poszczycić się szeregiem zabytkowych budowli z okresu okupacji weneckiej i tureckiej. Obowiązkowym punktem zwiedzania starego miasta w Heraklionie jest wizyta w porcie weneckim z wysuniętą w morze szesnastowieczną fortecą z doskonale zachowanymi murami obronnymi i magazynami portowymi. Symbolem miasta oraz najpopularniejszym miejscem spotkań jest pochodząca z pierwszej połowy XVII wieku, pięknie zdobiona Fontanna Morosiniego. W skupionych wokół niej kawiarenkach gromadzą się turyści z całego świata. Siedząc w kawiarnianym ogródku można podziwiać Loggię Wenecką. Nieopodal fontanny znajduje się pchli targ Agora.
CHANIA
Położona na północnym zachodzie Krety. Do roku 1970 pełniła funkcję stolicy, którą utraciła na rzecz Heraklionu. Dziś jest chętnie odwiedzana przez turystów ze względu na swój niepowtarzalny urok i ciekawą historię. Z powodu swoistej zabudowy, pełnej weneckich i tureckich pozostałości, niezliczonej liczbie zawsze gwarnych tawern i kafejek, Chania zachwyca turystów swoim niepowtarzalnym charakterem i atmosferą
Jej piaszczyste plaże zalicza się do najlepszych na wyspie a okolice uważane są za najbardziej zieloną i ukwieconą część Krety. To właśnie tu można dotknąć pozostałości kultury starożytnej Grecji, kultury tureckiej i weneckiej. Najciekawszą i najchętniej uczęszczaną częścią starego miasta jest port wenecki, będący dzisiaj przepiękną promenadą, wzdłuż której ciągnie się niezliczona ilość tawern i barów, a na nabrzeżach czekają na swoje szczęście wędkarze. Charakterystycznymi obiektami przyciągającymi uwagę turystów, jest molo zakończone wenecką latarnią morską oraz wieża Firka, w której obecnie mieści się Muzeum Morskie zawierające liczne dokumenty z najnowszej historii miasta.
Niewątpliwie jednym z ciekawszych obiektów znajdujących się na terenie Starego Miasta jest Meczet Janczarów z charakterystyczna kopułą, który obecnie służy jako miejsce wystawowe.
Na głównym placu miasta stoi katedra, i pozostałości Kastelli, najstarszej twierdzy w mieście. W północno-wschodniej części znajdziemy ruiny pałacu Arkada San Marco, który był domem weneckiego zarządcy La Canei, i centrum administracyjnym Krety. Chania to nie tylko zabytki i historia, ale również nocne życie. Ten, kto chce się dobrze zabawić znajdzie tu również coś dla siebie. Liczne kawiarnie i kluby, pełne atrakcji zapewnią rozrywkę do białego rana.
RETHYMNON
Leżące pomiędzy Heraklionem a Chanią, Rethymnon to trzecie, co do wielkości miasto Krety. Miasto liczy około 30 tysięcy mieszkańców i jest obowiązkowym punktem zwiedzania Krety To tu znajdują się największe i najdłuższe plaże na wyspie, zachęcające do wypoczynku, spacerów i kąpieli słonecznych oraz świadectwa historii i kultury tego miasta. Stolica prowincji stanowi znakomity przykład mieszania się kultur wschodu i zachodu. Najbardziej imponującym zabytkiem w mieście jest Fortezza, wybudowana w 1573r. przez Wenecjan w celu ochrony mieszkańców przed napaścią ze strony tureckiej. Retymnon jest jedynym miastem na Krecie, w którym zachowały się minarety tureckich meczetów. Górują one ponad dachami Starego Miasta, nadając mu niepowtarzalny charakter. Spacerując wąskimi uliczkami dotrą Państwo do symbolu miasta - Fontanny Rimondi z 1588 roku. W jej rejonie można zakupić specjalności Retymnonu: m.in. biżuterię, ikony, wina oraz raki z dodatkiem miodu, uważane za doskonałe lekarstwo na wszelkie dolegliwości.
Nie ma na Krecie miasta w tym również Rethymnon bez portu wzniesionego przez Wenecjan. Jest to malownicze miejsce otoczone kolorowymi łodziami rybackimi, zakończone na końcu nabrzeża starą latarnią morską. Zwiedzając port nie sposób nie zauważyć domów o pastelowych fasadach i licznych tawern, gdzie można zawsze posmakować świeżej ryby i przekonać się o gościnności mieszkańców. Pozostałością po panowaniu tureckim na wyspie jest meczet Kara Musa Paszy, wielkiego wezyra Ibrahima, dowódcy oddziałów, które napadły na Kretę. Równie ciekawie, co Fortezza prezentuje się Porta Guora, czyli Wielka Brama, jest to pozostałości po dawnych weneckich fortyfikacjach miasta.
KNOSSOS
Knossos leży w odległości około 6 km na północny-wschód od Heraklionu,. Miejscowość cieszy się ogromną popularnością wśród turystów ze względu na znajdujący się tam największy grecki zabytek. Według mitologii w Knossos znajdował się pałac legendarnego króla Minosa, którego żona, Pazyfae urodziła Minotaura - pół byka, pół człowieka. Aby monstrum nie szkodziło poddanym, król nakazał Dedalowi wybudować labirynt, w którym uwięziono potwora. Z Attyki sprowadzano Minotaurowi na pożarcie chłopców i dziewczęta. Nikt nie był w stanie zgładzić bestii – udało się to dopiero synowi króla Aten Egeusza - Tezeuszowi, który dzięki pomocy córki Minosa - Ariadny - wydostał się z labiryntu. Rekonstrukcja tego wyjątkowego obiektu doszła do skutku na początku XX wieku dzięki zaangażowaniu i twórczej wyobraźni, Sir Artura Evansa.
Pałac jest najstarszą tego typu budowlą w Europie i świadectwem istnienia na Krecie pierwszej cywilizacji europejskiej - cywilizacji minojskiej.
Podczas zwiedzania „labiryntu” można zobaczyć m.in. legendarną Salę Tronową Minosa, Megarony Króla i Królowej, magazyny, najstarszą drogę europejską i malowidła ścienne z XVII i XVI w.p.n.e. W pobliżu pałacu zbudowano wille ogrodowe. Niebywałe wrażenie robią dobrze zachowane freski i malowidła ścienne (znajdują się obecnie w muzeum w Heraklionie) oraz pomalowane na czerwony kolor kolumny. W pałacu funkcjonowały łaźnie i kanalizacja.
Na tronie w Pałacu zasiadał legendarny Król Minos. W dzisiejszym Knossos można podziwiać liczne zabytki. Wielkie zainteresowanie budzą obrzeża miasta, gdzie odkryto monumentalne grobowce datowane na 1750-1450 p.n.e.
KURORTY TURYSTYCZNE
AMMOUDARA
Leży mniej więcej 10 km na północ od Heraklionu. Większość bazy turystycznej w tym rejonie stanowią niewielkie hoteliki należące do greckich rodzin. Z reguły w tych położonych wśród wzgórz i zarośli pensjonatach panuje bardzo miła, a nawet rodzinna atmosfera. Jeśli chodzi o Ammoudarę – jest ona dość typową miejscowością turystyczną, w której łatwiej usłyszeć światowe przeboje popu niż tradycyjne, greckie rytmy. W wąskich uliczkach rozsiane są niewielkie sklepiki, oferujące wszystko, co jest potrzebne do życia turystom. Charakterystycznym punktem miasta jest położona na jego obrzeżu elektrownia, stanowiąca cenny punkt orientacyjny dla turystów przemierzających szlaki wokół miejscowości.. Z Ammoudary do Heraklionu nietrudno dostać się środkami komunikacji zbiorowej. Ammoudara, podobnie jak inne kreteńskie miejscowości, pełna jest soczystej zieleni, która w obliczu bezlitosnego słońca daje zbawienny cień. Cechą charakterystyczną Ammoudary jest wszechogarniający spokój. Dzięki niemu turyści mają okazję w ciszy i spokoju rozkoszować się kąpielami morskimi i plażowaniem. Bardzo dobra baza wypadowa.
HERSONISSOS
Położone około 35 km na wschód od Heraklionu. Miejscowość ta w niczym nie przypomina poprzednio omówionej. Przede wszystkim jest dość głośna i dlatego poleca się ją osobom młodym, spragnionym zabawy i tańca. Pełno tu tawern, dyskotek, różnorodnych sklepów i sklepików. Miłośnikom nocnej zabawy polecamy Hard Rock Cafe – lokal należący do słynnej na całym świecie sieci barów. W miejscowości widoczne są również ślady z jakże bogatej przeszłości wyspy. Warto zwrócić uwagę na pochodzącą z przełomu II i III wieku n.e. fontannę w kształcie piramidy, zdobioną mozaiką z motywami morskimi. Można również dostrzec pozostałości dawnego rzymskiego portu. Komu będzie doskwierał upał, ten koniecznie powinien wybrać się do Parku Wodnego, znanego ze stromych zjeżdżalni i wodospadów.
WYCIECZKI FAKULTATYWNE NAJCZĘŚĆIEJ PROPONOWANE PRZEZ POLSKIE BIURA PODRÓŻY I REZYDENTÓW.
GRAMVOUSA
www.jedziemynawakacje.pl ocenia jako *****
-wspaniałe morskie widoki
- niesamowita plaża – Balos- Błękitna Laguna
Zapraszamy Państwa na rejs promem, który wyrusza z portu Kissamos na zachodnim krańcu Krety. Dla klientów zakwaterowanych w rejonie Retymnonu transfer do portu będzie okazją, by zobaczyć malowniczą zatokę Souda w pobliżu Chanii, gdzie mieści się najbardziej wysunięta na wschód europejska baza NATO. Podczas krótkiego rejsu na wyspę Gramvousa będą mieli Państwo okazję obserwować najbardziej spektakularne przykłady kreteńskiego fenomenu geologicznego - wypiętrzania się wyspy w zachodniej części. Po dopłynięciu na wyspę można plażować lub, (co polecamy) odbyć spacer do dobrze zachowanej weneckiej fortecy z XVI wieku, usadowionej na kilkudziesięciometrowym wzniesieniu i według legend kryjącej w swych podziemiach skarb piratów.
Z fortecy rozciąga się przepiękny widok na zatokę i Lagunę Balos, która będzie kolejnym przystankiem. Jest to zespół dzikich plaż, gdzie swój miesiąc miodowy spędzali książę Karol i księżna Diana. Od lat zajmuje ona czołowe miejsca w rankingach najpiękniejszych i najczystszych plaż europejskich. Po kąpieli i opalaniu istnieje możliwość zjedzenia tradycyjnego greckiego obiadu w barze pokładowym. Wycieczka realizowana jest tylko dla klientów z hoteli z rejonu Rethymnonu i Chanii.
SPINALONGA
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- bardzo ciekawe i malownicze zatoki Mirabello
- zwiedzanie twierdzy
-odpoczynek na plaży
Pierwszym punktem programu będzie miasteczko Agios Nicolaos. Najbardziej uroczym miejscem, wokół którego skupione jest „greckie Saint Tropez” jest tajemnicze jeziorko Voulismeni. Przez wieki uważane za bezdenne i zamieszkałe przez duchy, dziś stanowi jedną z największych atrakcji miasta. Ten malowniczy zakątek otaczają kafejki i tawerny, w których można rozkoszować się urokiem miejsca oraz nabrać siły na dalszą podróż. Z portu wyruszamy w kierunku wyspy Spinalonga. Jest to wyspa – forteca, wybudowana w XVI wieku przez Wenecjan. Wyspa zasłynęła jednak przede wszystkim jako ostatnia Europie kolonia trędowatych.
9 Podczas rejsu będzie też czas na leniuchowanie oraz kąpiel na plaży Kolokhita. Podczas gdy Helios (grecki bóg słońca) będzie obdarowywał was swoimi promieniami, załoga statku przygotuje lunch – barbeque ( w cenie wycieczki). Jest to również jedyna wycieczka, na której będzie można poskakać ze statku do wody.
Wycieczka na Spinalongę realizowana jest dla wszystkich klientów z regionu Heraklionu
SAMARIA
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****/***** ( w zależności od pory roku)
- piękne górskie widoki ale nie dla każdego!!
-ok.15 km do przejścia przy wersji long ( długa)
- koniecznie wziąć wygodne buty
- polecany na wiosnę, zielona flora, świeżość
Jednodniowa wycieczka w rejon zachodniego wybrzeża wyspy należy do najbardziej fascynujących przedsięwzięć, jakie może zaoferować Kreta. Drogą szybkiego ruchu biegnącą wzdłuż wybrzeża przejedziemy w rejon Rethymnon. W drodze postój na śniadanie ( nie jest wliczone w cenę). Celem wycieczki jest wąwóz Samaria, położony w masywie Gór Białych (Lefka Ori) i zaliczany do europejskich cudów natury. Liczy on sobie 18 km długości, jego szerokość waha się od 3 do 40 m, a wysokość ścian skalnych wynosi miejscami nawet 800 m. Autokarem dojedziemy do Xyloskalo, gdzie na wysokości 1100 m n.p.m. rozpoczyna się wędrówka. W cieniu rozłożystych cyprysów w dół wąwozu wiedzie ścieżka o długości ok. 800 m, która przecina koryto rzeki i rumowiska kamieni.
Podziwiając rzadkie gatunki kwiatów, ziół i krzewów, dochodzą Państwo do małego kościółka Aghios Nikolaos, a potem do jedynej osady na dnie wąwozu, opuszczonej Samarii, nazwanej tak na cześć kaplicy Santa Maria. Za osadą wąwóz zwęża się, a niemal pionowe skalne ściany zbiegają się ku sobie na odległość zaledwie 3 m. Zwężenie to nazywa się Sideroporta - Żelazna Brama. W Aghia Roumeli docierają Państwo do morza. Po długim marszu można się odświeżyć w wodzie. Następnym punktem wycieczki jest 20-kilometrowy rejs statkiem do Chora Sfakion, który w zależności od siły wiatru i pogody potrwa 1-1,5 godziny.
Wskazówka: osoby doświadczone w wędrówkach pieszych pokonają trasę w ciągu 5-6 godzin. Na wycieczkę należy koniecznie założyć mocne obuwie. Trzeba mieć także krem z filtrem UV oraz nakrycie głowy.
PAŁAC W KNOSSOS – HERAKLION
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- dla tych, co kochają historię i ruiny
- zalążek cywilizacji europejskiej
- koniecznie z dobrym przewodnikiem - pasjonatem
Ta wycieczka to obowiązkowy punkt programu dla wszystkich, których fascynuje mitologia, chcą sięgnąć do czasów gdzie na lekcjach królowały mity o Bogu Bogów Zeusie, Pazyfae, Dedalu, Ikarze, Minotaurze i Królu Minosie.
Wycieczkę rozpoczniemy od Knossos – zespołu pałacowego powstałego około 4000 lat temu, który miał być siedzibą legendarnego króla Minosa. Wraz z przewodnikiem zwiedzą Państwo najstarszy pałac europejski, zrekonstruowany przez angielskiego archeologa Arthura Evansa, a niektórzy być może odnajdą legendarny labirynt Minotaura. Następnie przejedziemy do centrum stolicy wyspy - Heraklionu, by po okrążeniu wenecko - tureckich murów miejskich i fortyfikacji odbyć wspólny spacer po Starym Mieście.
Zobaczymy m.in. symbol miasta – Fontannę Morosiniego, Loggię Wenecką, Katedrę św. Tytusa.. Czas wolny można wykorzystać na przykład na orzeźwiającą, zimną kawę frappe lub wizytę na tradycyjnym pchli targu oraz zakup pamiątek.
SANTORINI
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ******!!!
- bajkowe widoki
- unikalne miejsce na skalę światową
- doskonałe, romantyczne miejsce na minimum zaręczyny!!!
- tam po prostu trzeba być
NAJPIĘKNIEJSZA WŚRÓD CYKLADZKICH PEREŁEK
Jest jedną z najbardziej znanych wysp greckich i jedną z najpiękniejszych. Jedyne w swoim rodzaju, wyjątkowo bajeczne widoki śnieżno białych domków znanych dotąd tylko z telewizji i pocztówek teraz zobaczycie na własne oczy pozostając jeszcze na długo w pamięci...
Do tego krajobrazu wspaniale współgrają jak w kalejdoskopie kolory nieba, morza i niebieskich kopuł kościółków i kapliczek. Wyspa oczaruje każdego, kto szuka pięknych krajobrazów, kolorowych zakamarków, wyjątkowej architektury, a jednocześnie uwierzy, że przeniósł się właśnie na teren legendarnej, zaginionej Atlantydy.
Prawdziwa historia wyspy – rozwój w kręgu cywilizacji minojskiej datuje się na 3000 p.n.e. Zniszczenie wyspy przez wybuch wulkanu w 1500 p.n.e. Była to najpotężniejsza erupcja wulkanu w historii (pogłos detonacji czterokrotnie obiegł kulę ziemską, fale spowodowane erupcją miały wysokość 200 m!) Wyspa została dosłownie rozerwana na strzępy. To największy w historii świata wybuch wulkanu.
Rejs na Santorini nie kończy się tylko na statku. Prawdziwa „przygoda” zaczyna się w porcie Atiinios. Nasi polskojęzyczni przewodnicy kierują do poszczególnych autokarów i wyruszacie na poznanie wyspy. Najpierw przejazd po mrożących krew w żyłach zakrętach, podziwianie kaldery oraz wulkanicznych skał.
Czas Na OIA…
Odwiedzicie najpiękniejszą miejscowość Oia znaną dotąd tylko z telewizji, programów podróżniczych, reportaży z miesiąca miodowego gwiazd polskich jak i gwiazd Hollywood, pocztówek czy też kolorowych magazynów by następnie udać się do stolicy miasteczka Thira, która jest pełna tawern, sklepów z pamiątkami i kościołów na szczególna uwagę zasługują katedra prawosławna oraz kościół rzymsko-katolicki, w którym znajduje się obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej.
W czasie wolnym spragnionym odpoczynku polecamy rozkoszować się wspaniałym widokiem na kalderę oraz nadal czynny wulkan...
Na zakończenie w Firze czeka nas zejście schodami (566 stopni), zjazd po tych samych schodach na osiołkach lub mułach lub zjazd kolejką linową. Niektóre programy biur ( w zależności od poszczególnych statków czy katamaranów) oferują przejazd powrotem do portu Atinios.
„MEET CRETE” – WIOSKI KRETEŃSKIE
AXOS- ANOGIA- JASKINIA SFENDONI- FODELE
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- ciekawe wioski ( nie typowe zrobione tylko dla turystów)
- malownicze krajobrazy
- prawdziwe wnętrze wyspy
Zapraszamy na wycieczkę inną niż wszystkie, dzięki której zapoznacie się Państwo z tradycyjnym wiejskim życiem Kreteńczyków bo Kreta ma do zaoferowania znacznie więcej niż ciepłe morze i słoneczną pogodę. Poznajcie z nami jej rdzennych mieszkańców, ich zwyczaje, kulturę i kreteński sposób życia. Prawdziwe wiejskie życie toczy się z dala od głośnych i komercyjnych miejscowości północnego wybrzeża i aby je poznać trzeba pojechać w głąb wyspy. To właśnie w sercu wyspy można podziwiać fascynujące piękno przyrody, bujną i bogatą roślinność oraz wysokie i niedostępne góry.
Kreteńskie malownicze zakamarki Jaskinia Sfendoni Fot. L.Wandas
Zachwyćcie się pięknem dzikiej natury. Pierwszy postój w wiosce Anogia. Zwiedzimy bizantyński kościółek z XIII w. z zachowanymi freskami z tego okresu, pospacerujemy po wiosce, będzie czas na wypicie kawy po grecku w tradycyjnym kafenionie. Następnie odwiedzimy jedną z najpiękniejszych greckich jaskiń - Sfendoni w Zoniana. Kolejny postój w wiosce Axos będzie okazją do degustacji raki oraz zakupu przepysznej oliwy z oliwek produkowanej według starej kreteńskiej receptury.
WIECZÓR KRETEŃSKI NIE UDAWAJ GREKA I BAW SIĘ JAK GREK
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****+
- polecamy wieczór w wiosce Annopoli bardzo dobrze przygotowani artyści
- wieczór folklorystyczny ze skromną kuchnią kreteńską
- nielimitowana ilość wina( na szczęście ciężko się opić)
Tego wieczoru nie może zabraknąć greckiej muzyki. Słuchanie dźwięków Bouzoukia umilą swoimi występami profesjonalni tancerze w tradycyjnych strojach z kilku greckich regionów. Mamy nadzieje, że każdy tego wieczoru, choć na chwile wyjdzie na scenę i zatańczy krokami Greka Zorby.
Już starożytni wierzyli ze wino wspaniale działa na umysł, dodaje czarodziejskiej mocy i jest Afrodyzjakiem, dlatego tego słynnego napoju olimpijskich bogów w nielimitowanej ilości nie może braknąć na stole. Doskonała opcja dla osób, które kochają zabawę, hulanki i swawole..
PERŁY KRETY CHANIA – RETHYMNON – KLASZTOR ARKADI
www.jedziemynawakacje.pl ocenia ****
- zwiedzanie ciekawych kreteńskich miast
- poznanie historii Krety
- wycieczka objazdowa
Wycieczkę rozpoczniemy w Retymnonie, gdzie wraz z przewodnikiem zwiedzimy Stare Miasto. Wąskimi uliczkami dotrzemy do jego symbolu - Fontanny Rimondi z XVI wieku, dominującej w panoramie miasta fortecy weneckiej. Jest to największa budowla obronna, jaką wybudowali Wenecjanie w basenie Morza Śródziemnego.
Dawna stolica wyspy Chania, według miejscowych przekazów została założona przez samego króla Minosa. Po spacerze wzdłuż portu weneckiego nabrzeżnym XVII-wiecznym meczetem i XVI-wiecznymi dokami portowymi przejdziemy pełnymi malowniczych kamieniczek i zaułków ulicami do katedry Isodia Tis Theotokou.
Na deser odwiedzicie najsłynniejszy pchli targ Krety. Ostatnim punktem programu jest perełka kreteńskiej architektury barokowej - siedemnastowieczny klasztor Arkadi, którego malownicze zakątki stanowią raj dla fotografów. Otoczony masywnymi murami monastyr stał się fortecą powstańców oraz schronieniem okolicznych mieszkańców (ok.1000 os.), gdy w 1866 roku Turcy ostrzeliwali go z dział i mimo zaciętej walki musiał się poddać.
KULTURA I ŚWIĘTA
Szczególnie latem na Krecie odbywa się wiele imprez kulturalnych. Bogata oferta obejmuje m.in. teatr klasyczny i współczesny, balet oraz operę. W różnych zakątkach wyspy odbywają się festiwale i festyny związane z obchodami miejscowych świąt. W czerwcu odbywa się Festiwal Wina w Rethymnonie, latem Festiwal Iraklioński, w połowie sierpnia Festiwal Rodzynek w Sitii, natomiast w październiku Festiwal Kasztanów w Elos. W drugiej połowie lipca w Ogrodach Publicznych Adeliaos Kampos odbywa się jedyna w swoim rodzaju impreza - Festiwal Wina. Kiedy zapada zmrok, a wokół rozlegają się dźwięki greckiej muzyki, uczestnicy tego festiwalu (wejściówka jest płatna) raczą się niezliczonymi ilościami wspaniałego wina. Należy pamiętać o zabraniu własnych naczyń! Dyskotek w miastach czy kurortach nie trzeba długo szukać, same zapraszają gości światłami neonów i dźwiękiem muzyki. Do Hersonissos - kreteńskiej Ibizy, każdego roku zjeżdżają się tłumy młodych ludzi na festiwal muzyki techno - Kreta Arena. Tutejsza nadmorska promenada znana jest ze swoich kawiarenek, barów, typowo greckich tawern i dyskotek. Zarówno turyści, jak i mieszkańcy Krety uwielbiają spędzać wieczory przy muzyce, zwłaszcza kreteńskiej - na przemian wesołej i smutnej. Będąc na Krecie nie można zapomnieć o aktywnym wypoczynku. Znanymi centrami nurkowania są: Elounda, Agia Pelagia, Chania, Retymnon i Plakias. Na wyspie jest bardzo dużo możliwości uprawiania surfingu. Powstało wiele szkół, cieszących się popularnością wśród turystów.
Dla początkujących najlepsze warunki panują na wybrzeżu północnym. Niewątpliwą atrakcją dla wędkarzy są tutejsze wody obfitujące w niezliczone gatunki ryb. Większość Kreteńczyków mieszka na wsi i uprawia rolę. Turyści, którzy podczas zwiedzania wiosek nieco uważniej przyjrzą się życiu mieszkańców, bez trudu dostrzegą, jak ogromne znaczenie ma tu tradycja. Architektonicznie, wioski stanowią mieszaninę chat wybudowanych z kamieni oraz budynków ceglanych. Centrum każdej wioski stanowi kafenion - miejsce spotkań mężczyzn, którzy dzień w dzień omawiają najważniejsze wydarzenia. Tutejsze uprawy nie wymagają codziennej pielęgnacji: oliwki rosną same, winorośl również, a kozami i owcami zajmują się pasterze. Prawie wszyscy Kreteńczycy są praktykującymi wyznawcami Kościoła Ortodoksyjnego (Prawosławnego).
W mszach niedzielnych masowo uczestniczą przede wszystkim kobiety, dla których kościół jest mniej więcej tym, czym dla mężczyzn kafenion (kawiarnia) - miejscem towarzyskich spotkań z sąsiadami i znajomymi. Praktyki religijne to nie tylko tradycja i przyzwyczajenie - ludzie wręcz lubią chodzić do kościoła. Nabożeństwa odprawiane są dosyć długo (około 3 godzin) i niewiele osób pozostaje w świątyni przez cały czas. Wierni wychodzą w trakcie mszy, by przed kościołem uciąć pogawędkę ze znajomymi, potem wracają lub nie - zależnie od nastroju.
Zewnętrzne ramy uroczystości kościelnych często przypominają swoiste jarmarki, w których mieszkańcy wiosek uczestniczą z wielką przyjemnością. Kościół na Krecie dysponuje ogromną władzą i wyraźnie wpływa na życie codzienne mieszkańców. Aż do 1983 r. małżeństwa zawierane były wyłącznie w kościele - śluby cywilne nie istniały. Dziś śluby cywilne ważne są na równi z kościelnymi, ale żadna szanująca się para nie odważy się zrezygnować ze ślubu kościelnego albo z ochrzczenia dziecka. Trudno sobie także wyobrazić, aby jakiś akt państwowy dokonał się bez obecności dostojników kościelnych i błogosławieństwa Kościoła.
WIELKANOC W GRECJI
Tradycja Wielkanocy w Chrześcijaństwie pochodzi od apostoła Pawła. Pierwsi chrześcijanie świętując Wielkanoc przejęli wiele tradycji żydowskich (szczególnie święta Paschy - Passover) dodając i tworząc nowe. Przykładem jest baranek paschalny (wielkanocny) i barwione na czerwono jajka. W czasach Bizancjum narodził się zwyczaj pieczenia okrągłego chleba z czerwonym jajkiem pośrodku (tsoureki). Zarówno jajko jak i czerwony kolor symbolizują rodzące się życie. Grecy spędzają Wielkanoc z dala od miast, udając się do rodzin, do małych miasteczek i wsi. W Kościele Ortodoksyjnym (Prawosławnym) Wielkanoc jest świętem najważniejszym. Jest poprzedzona 40 dniowym okresem postu.
Okres Wielkanocy rozpoczyna się Sobotę Łazarza - Lazarusa (czyli w sobotę przed Niedzielą Palmową). Wtedy to do drzwi domów pukają kolędnicy - dzieci śpiewające hymn "Lazaros". Wynagradza się je jajkami i drobniakami. W Niedzielę Palmową ludzie gromadzą się na porannej mszy, gdzie obdarowywani są zielonymi krzyżami uplecionymi z zielonych gałązek palmowych. Palemki te ustawione na domowych ołtarzykach będą stały tam przez cały rok. Przez cały Święty Tydzień poprzedzający Wielkanoc celebrowane są wieczorne nabożeństwa ku czci Chrystusa Zbawiciela.
Wielki Tydzień rozpoczyna się w poniedziałek. Rozpoczyna się wtedy Wielki Post podczas, którego nie powinny być spożywane potrawy mięsne i mleczne. Jest to także okres skupienia, modlitwy i rozmyślań.
Święty Wtorek to dzień modlitwy i czytania Biblii. W ten dzień gospodynie przyrządzają ciasteczka - słodkie kuleczki zwane koulourakia.
Następnego dnia sprzątają dokładnie dom, wieczorem zaś udają się do świątyni, gdzie odbywa się ceremonia błogosławieństwa Świętego Oleju. Innym zwyczajem jest błogosławienie ziela oregano zanurzonego w wodzie świeconej. Wierzy się, że mikstura ta ma właściwości lecznicze.
Święty Czwartek to dzień barwienia jajek. W świątyni kobiety dekorują tradycyjne wyobrażenie grobu Chrystusa zwane - epitaphios - girlandami czerwonych (lub purpurowych) i białych kwiatów. W tym czasie kapłani czytają wersety Biblii poświęcone Ostatniej Wieczerzy Wieczorem po odczytaniu 12 psalmów.
W poranek Wielkiego Piątku położą do niego wizerunek Chrystusa zdjętego z krzyża - gobelin często tkany złotą nitką (także zwany epitaphios). Wielki Piątek to dzień żałoby. Dramat śmierci Zbawiciela celebrowany jest z wielką pobożnością. Nie spożywa się słodyczy na pamiątkę Chrystusa, któremu na krzyżu podano do picia ocet. W Wielki Piątek zamknięte są sklepy i przedsiębiorstwa, na masztach powiewają świąteczne flagi. Tego dnia spożywa się tradycyjną potrawę - zupę z pasty sezamowej i cebuli zaprawionej octem. Za ciężki grzech uważa się prace z użyciem młotka i gwoździ lub szycie. Wieczorem odbywa się procesja Męki Pańskiej symbolizująca pogrzeb Zbawiciela. Na czele procesji, kroczą chorągwie dalej orkiestra lub chór grający lub śpiewający nabożne pieśni. Za nimi kroczą kantorzy, kapłani, kobiety niosące mirrę, ministranci niosący naczynia liturgiczne, skauci i mieszkańcy wszyscy śpiewając hymny w czasie całej procesji. W czasie procesji ludzie trzymają w dłoniach zapalone świece.
Wielki Post kończy się w Wielką Sobotę. Gospodynie rozpoczynają gotowanie świątecznych potraw. Wieczorem w Wielką Sobotę celebrowana jest Wielka Msza Rezurekcyjna - Anastasi. Rozpoczyna się ona przed północą a w czasie jej trwania ma miejsce najbardziej podniosły moment w celebrze Kościoła Ortodoksyjnego - zapalenie świec Rezurekcji (Zmartwychwstania).
Kapłan wychodzi z zapaloną świecą i zapala od niej świece następnego wiernego. Ten przekazuje święty ogień dalej. Wierni całują się w policzki i pozdrawiają słowami "Chrystus Zmartwychwstał" (Christos Anesti), odpowiadając "Zaiste Zmartwychwstał" (Alithos Anesti). Po zapaleniu świec w świątyni Grecy ostrożnie podążają z zapalonymi świecami do swoich domów. Na drzwiach (górnej części futryny) "okapcają" znak krzyża. świecą zapalają oliwną lampkę przed domowym ołtarzykiem. Ogień ten powinien palić się przez następny, cały rok. Wielki Post kończy się w Wielką Niedzielę. Już po północnej mszy spożywa się skromny posiłek złożony z różnych potraw w zależności od regionu Grecji. Najczęściej jest to zupa zwana magiritsa. Ta cytrynowa zupa gotowana jest z baranich lub kozich podrobów (głównie wątroby), cebuli i kopru. Podaje się również gotowane na twardo jajka (koniecznie barwione na czerwono) i świąteczny chleb zwany tsoureki.
Wielka Niedziela to okres ucztowania, pieczenia barana i stukania się wielkanocnymi jajkami. Menu wielkanocne jest bardzo zróżnicowane w zależności od regionu Grecji. Wspólna jest mądrość ludowa, mówiąca, że nic nie powinno się zmarnować. Wielkanoc to także kulinarne święto wiosny. Po wizycie w świątyni rodzina i przyjaciele zbierają się aby wspólnie ucztować. Tradycyjne jest pieczenie na ruszcie baranka lub kozy.
Tradycyjne zwroty i pozdrowienia związane z Wielkanocą:
Szczęśliwej Wielkanocy Kalo Pascha
Chrystus Zmartwychwstał Christos Anesti
Zaprawdę Zmartwychwstał Alithos Anesti
Dobrego Postu Kali Sarakosti
Dobrego Roku Chronia pola
KUCHNIA GRECKA
Kuchnia grecka to przede wszystkim prosta kuchnia wiejska. Jeśli pragną Państwo skosztować typowo greckich dań, najlepiej poszukać tradycyjnej wiejskiej tawerny a przedewszytkim tam gdzie stołują się miejscowi.. Souvlakia to rodzaj szaszłyka grilowanego nad otwartym ogniem. Popularną potrawą jest także stifado- gulasz z cebulą, lub keftedes - kulkiz siekanego mięsa, smażone na oleju. Na zimno lub na ciepło jada się dolmades. Jest to rodzaj gołąbków z mięsa siekanego z ryżem, zawijanych w liście winogron. Wśród owoców morza często można spotkać kałamarnice, krewetki i kalmary, które przygotowuje się podobnie jak ryby. Pozostałością z czasów panowania weneckiego są potrawy mączne i z jaj. Jako danie główne lub przekąskę podaje się często pastisio. Jest to suflet z makaronu, mięsa siekanego i pomidorów. Specjalnością wyspy jest moussaka - suflet z bakłażanów, jaj i mięsa siekanego, zapiekany w sosie beszamelowym i posypany serem. Choriatiki zyskało sobie taką sławę, że dziś można je zamówić pod nazwą "sałatka po grecku". Sałatkę przygotowuje się z pokrojonych w kostkę ogórków i pomidorów, posiekanej białej kapusty i cebuli pokrojonej w talarki. Całość jest doprawiana owczym serem, oliwkami i świeżymi ziołami. Desery są tu wyjątkowo słodkie. Mieszkańcy Ellady posiadają dobry miód, który jest składnikiem większości smakołyków. Najlepsze i swieże ryby serwuje się w Psarotawernach. Z języka greckiego Psara znaczy ryba. Ryby najczęściej griluje się, następnie podlewa zimną oliwą z oliwek i serwuje z cytryną. W żaden inny sposób nie da się lepiej wydobyć smaku świeżo złowionej ryby.
BAKLAWA- ciasto francuskie, orzechy i miód
KADAIFI- orzechy i miód w cieście francuskim z cynamonem
KURABIEDEZ -maślane ciastka z migdałami
LUKUMADES- małe pączki smażone, nasączone syropem miodowym
BUGATSA- ciasto z kaszy manny lub twarogu, posypane cynamonem i cukrem
WINA
Mówiąc o kuchni greckiej nie sposób nie wspomnieć o słynnych winach, bowiem to tutaj rezydował sam bóg wina Dionizos. Pierwsze wina pochodziły z wysp Chios i Thasos ,niemniej każdy region Grecji poszczycić się może swoją marką, produkowaną z nieznanych w innych rejonach świata winnych szczepów. W czasie podróży po Grecji nie sposób dwa razy skosztować tak samo smakującego wina. Polecić można lokalne wina: Wina BOUTARI – można odwiedzić również liczne wytwórnie w całej Grecji, na Krecie znajduje się w wiosce Skalani obok Heraklionu. Oprócz słodkawego wina deserowego Mavrodafni z Peloponezu, Vinsanto czy też Nichteri z Santorini warto skosztować Metaxy – greckie brendy, oraz Ouzo – anyżówka, Raki- Kretenki bimber.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
KRETA W LICZBACH
Dane podstawowe
długość wyspy 260 km
maksymalna szerokość 60 km
minimalna szerokość 12 km
powierzchnia 8.336 km2
długość linii brzegowej 1.046 km
najwyższe wzniesienie 2.456 m n.p.m.
Liczba mieszkańców w prefekturach (województwach)
Heraklion 265 tys.
Chania 134 tys.
Rethymnon 70 tys.
Lassithi 71 tys.
Łącznie - cała Kreta 540 tys.
Liczba mieszkańców w głównych miastach
Heraklion 140 tys.
Chania 55 tys.
Rethymnon 25 tys.
Agios Nikolaos 8 tys.
Struktura zatrudnienia
produkcja 32 %
przetwórstwo / pakowanie 18 %
usługi 50 %
Struktura zamieszkania
obszary miejskie 43 %
obszary podmiejskie 12 %
obszary wiejskie 45 %
Szkolnictwo
szkoły podstawowe 6-letnie (obowiązkowe)
gimnazja 3-letnie (obowiązkowe)
szkoły średnie (licea) 3-letnie
uniwersytety 3-5 -letnie
BANKI I WALUTA
W Grecji jednostką monetarną jest euro. Bankomaty przyjmujące karty EC oraz karty kredytowe znajdą Państwo we wszystkich większych miejscowościach.
CZAS LOKALNY
Czas w Grecji jest przesunięty o 1 godzinę do przodu w stosunku do czasu polskiego. Obowiązuje tu również podział na czas letni i zimowy.
TELEFONY
W dużych miastach znajdują się biura OTE, z których można zatelefonować czy też nadać telegram. W sezonie, w Heraklionie godziny otwarcia to 8.00-23.00. Jak dzwonić z Grecji do Polski: numer kierunkowy do Polski 0048, numer kierunkowy do miasta bez pierwszego 0, numer abonenta. We wszystkich miasteczkach i miejscowościach w pobliżu sklepów ze słodyczami, gazetami, czasopismami znajdują się budki, z których również można dzwonić używając kart telefonicznych. Karty telefoniczne można kupić już za 3 euro. Istnieje również możliwość dzwonienia z pokoju hotelowego. Połączenia takie są jednak droższe. Radzimy dowiedzieć się wcześniej w recepcji o koszty.
ELEKTRYCZNOŚĆ
Prąd zmienny 220V. Należy jednak zwracać uwagę, szczególnie w łazienkach. Prosimy o nie pozostawianie urządzeń w kontaktach, np. suszarek do włosów. Często wymagany jest specjalny przełącznik.
FILMOWANIE I FOTOGRAFOWANIE
Na lotnisku, w miejscach militarnych oraz wszędzie tam, gdzie są umieszczone tabliczki z narysowanym przekreślonym aparatem, fotografowanie i filmowanie jest zabronione. Zabronione jest również fotografowanie i filmowanie wewnątrz monastyrów i cerkwi.
INSTYTUCJE
Biura, Banki i instytucje państwowe otwarte są od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 do 14.00.
WYNAJEM SAMOCHODÓW
Ci z Państwa, którzy zapragną na własną rękę poznać Kretę, odkryć jej specyficzny charakter i urok, powinni wynająć samochód. Prosimy jednak o dokładne sprawdzenie warunków wypożyczalni a w szczególności ubezpieczenia i wysokość wkładu własnego. Najlepsze wypożyczanie mają 0 udział kosztów własnych dlatego lepiej na samym początku dopłacić za lepsze ubezpieczenie by w przypadku wypadku, stłuczki czy też nawet drobnego zarysowania (co się często zdarza w szczególności w miastach) uniknąć nieprzewidzianych dopłat i „zabaw” z policją.
ZAKUPY
Zakupy na Krecie to sama przyjemność. Dobrej jakości i stosunkowo tanie są tu wyroby rzemiosła artystycznego- ceramika, ikony itp. Atrakcyjne ceny mogą być jeszcze niższe, jeśli zdecydują się Państwo na kupno u ulicznych sprzedawców lub na targu. Największy targ czynny od poniedziałku do soboty, znajduje się w stolicy – Chanii. W wielu sklepach, których oferta kierowana jest przede wszystkim do turystów, znajdą Państwo haftowane obrusy, serwetki itp., ozdobione pięknymi haftami. Komu podobają się tkane ręcznie materiały z czystej wełny, ten znajdzie bogatą ofertę dywanów, makat i bieżników. Z wyrobów garncarskich najbardziej słynie Margarites. Wioska położona jest na skraju gór Ida, niedaleko Rethymnonu. Glina, z której wyrabia się garnki, kubki, dzbanki itp., wydobywana jest w pobliżu wioski. Wśród wyrobów garncarskich przeważają proste motywy ludowe. Niektóre sklepy oferują ceramikę o bardziej współczesnym wzornictwie i kolorystyce Dużą popularnością cieszą się wyroby skórzane, a także biżuteria. Ręcznie wyrabianą biżuterię złotą i srebrną można dostać we wszystkich miejscowościach wypoczynkowych. Oprócz tradycyjnych łańcuszków, pierścionków i bransolet, popularne są dwa motywy typowo wyspiarskie: jako wisiorki często widuje się podwójny topór (stary minojski symbol) oraz słynny dysk z Festos. Od wielu wieków Kreta jest prawdziwym rajem dla amatorów dobrej kuchni. Zakup oliwy z oliwek ( polecamy wiejską oliwę z wioski Atos), rodzynek, miodu, aromatycznych przypraw i leczniczych ziół długo pozwolą wspominać to wyjątkowe miejsce.
Prawie na KONIEC co w wielu wywołuje bardzo mieszane uczucia a dla Greków jest sprawą bardzo ważną – taki już mają zwyczaj…
Można to potraktować żartobliwie ale dla większości Greków to naprawdę wielki problem zatkane papierem wąskie rury kanalizacyjne to zmora hotelarzy. Wśród jednych budzi śmiech wśród innych dziwienie wszędzie w toaletach prosi się o wrzucanie papieru toaletowego do kosza.
TELEFONOWANIE
Ceny kart telefonicznych 3-5Euro.
Warto zapytać o tzw. Kartę z Pinem (zdrapką), połączenie wychodzi dużo taniej niż dzwonienie przez kartę z tzw.czipem.
0048 + kierunkowy do miasta bez 0 + numer abonamenta np. 0048 22 xxx xx xx
Można też zadzwonić na koszt abonamenta w Polsce:
Poland Direct: 0 800 48 11
Mamy nadzieję, że wskazówki www.jedziemynawakacje.pl przydadzą Sie Państwu podczas podróży przez kreteńskie drogi a odkrywanie nowych miejsc będzie niesamowitym przeżyciem. Będziemy zaszczyceni jeśli znajdziecie ochotę i czas by podzielić się swoimi obiektywnymi relacjami radami z podróży tak z Krety, Grecji czy też innych zakątków tego niesamowitego świata.
Grupa www.jedziemynawakacje.pl :-)
